منظور از جرم ممانعت از حق در ملک مشاع چیست؟

آنچه در این مقاله می خوانید

منظور از ممانعت از حق در ملک مشاع چیست؟

جرم ممانعت از حق در ملک مشاع به این معنی است که فردی سبب عدم استفاده از ملک مشاع توسط فرد یا افراد دیگر می شود. در ماده ۱۵۹ از قانون آیین دادرسی مدنی، شاهد یک تعریف کامل از این موضوع هستیم که عبارت است از تقاضای یک فرد مبنی بر رفع ممانعت از حق انتفاع یا ارتفاق خود در ملک مورد نظر. همانطور که می دانید، ملک مشاع دربردارنده ی دو یا چند مالک است. در برخی از مواقع یکی از مالکین سبب ایجاد ممنوعیت برای استفاده ی شرکای دیگر از ملک مشاع می گردد. در این صورت شاهد اقامه ی دعوای مربوط به ممانعت از حق در ملک مشاع، در مراجع ذیصلاح خواهیم بود.

جرم ممانعت از حق در ملک مشاع برای قانونگذار از اهمیت بسیار زیادی برخوردار خواهد بود. بنابراین دور از ذهن نیست که این حکم هم از نظر حقوقی و هم از نظر کیفری مورد رسیدگی قرار بگیرد. بر اساس قوانین تعیین شده در ملک مشاع، فردی که از حقی در یک ملک برخوردار است نمی تواند به سبب حقوق مالکانه ی خود به حقوق افراد دیگر در ملک مورد نظر ضرر برساند. در غیر این صورت فردی که مورد ضرر قرار گرفته است با استفاده از حق انتفاع و ارتفاق خود، مورد حمایت قانونگذار قرار می گیرد. بنابراین این جرم در مراجع قانونی قابل پیگیری خواهد بود.

حق ارتفاق داشتن به چه معنا می باشد؟

همانطور که پیش تر در زمینه جرم ممانعت از حق در ملک مشاع اشاره کردیم، افراد مختلف می توانند از حق ارتفاق خود در زمان های مختلف استفاده نمایند. بر اساس حق ارتفاق اشخاص می توانند در برخی از موارد خاص، از ملک دیگری استفاده نمایند. اغلب این حق برای املاکی که نزدیک به هم هستند به وجود می آید. برای اینکه بتوانید به درک صحیحی از این حق دست یابید، می توان به حق عبور یا حق ناودان و غیره، اشاره کرد. لازم به ذکر است که این حق فقط به زمین اختصاص داده می شود. بنابراین هر شخصی که اقدام به خرید زمینی نماید و بر اساس این خرید مالک شناخته شود، می تواند از این حق استفاده کند. از نکات بسیار مهم که باید در زمینه این حق بدانید عبارتند از:

  • حق ارتفاق از مدت زمان مشخصی برخوردار نخواهد بود و مالک می تواند اجازه استفاده از آن به صورت محدود را به دیگران واگذار کند.
  • در املاک مشاع هر کدام از مالکین می توانند به صورت جداگانه از این حق استفاده کنند.
  • بر اساس قانون مدنی هیچ فردی نمی تواند فرد دیگر را برای استفاده از این حق منع نماید.
  • در صورتی که این حق از نوع طبیعی باشد، دائمی تلقی می گردد.
  • در صورت طبیعی بودن این حق، قابلیت انتقال را در بر خواهد داشت.

توجه داشته باشید که با به وجود آمدن تفاسیر مختلف در زمینه حق ارتفاق، می توان شاهد موارد اختلاف مختلفی در دادگاه ها بود. حق ارتفاق از انواع مختلفی برخوردار است که عبارتند از:

  • حق ارتفاق طبیعی
  • حق ارتفاق قراردادی
  • حق ارتفاق تبعی

گروه وکلای نیک داد با همکاری خبره ترین وکلای ملکی آماده پذیرش انواع پرونده های ملکی در شهریار و اندیشه می باشد.

حق انتفاع داشتن به چه معنا می باشد؟

از دیگر نکات قابل توجه در جرم ممانعت از حق در ملک مشاع، می توان به حق انتفاع اشاره کرد. همانطور که از نام واژه انتفاع بر می آید، منظور از آن بهره بردن است که بر اساس آن، حق انتفاع همان حق استفاده خواهد بود. زمانی می توان حق انتفاع را مطرح کرد که استفاده کننده از یک مال، مالک آن نباشد. اغلب این حق بر اساس شرایط و عقد به فرد مصرف کننده داده می شود. برای درک بهتر حق انتفاع می توان به ماده ۴۰ از قانون مدنی اشاره کرد که عبارت است از: فرد می تواند از عین ملک دیگری و یا ملکی که مالک خاصی ندارد، استفاده کند.

قطعا افرادی که به دنبال کسب اطلاع در زمینه‌ی جرم ممانعت از حق در ملک مشاع هستند، با حق انتفاع بسیار مواجه شده اند. این حق از انواع مختلفی برخوردار است که اغلب استفاده از آنها بر اساس راهنمایی ها و مشاوره های تخصصی انجام می پذیرد. از انواع این حق می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • عمری
  • رقبی
  • سکنی

برای کسب اطلاع در زمینه ی مدت قانونی این حق می توان به ماده ۴۴ از قانون مدنی رجوع کرد. بر اساس این ماده اگر مالک ملک مورد نظر، مدت زمانی را برای حق انتفاع مشخص نکرده باشد، از آن به عنوان حبس مطلق یاد می شود تا زمانی که مالک فوت کند. حق مزبور تا زمان فوت مالک معتبر بوده مگر اینکه فرد مالک قبل از فوت رجوع نماید.

شرایط وقوع جرم ممانعت از حق در ملک مشاع کدام است؟

وقوع جرم ممانعت از حق در ملک مشاع در شرایط خاصی صورت می پذیرد. به این منظور که برای طرح دعوی به مراجع ذیصلاح برای ممانعت از حق باید شرایط خاصی وجود داشته باشد. این شرایط عبارتند از:

  1. این جرم فقط در اموال غیر منقول (اموالی که قابلیت جابجایی را در بر نداشته باشند) قابل طرح می باشد. در مورد اموال منقول (اموالی که قابلیت جابجایی را در بر دارند مانند خودرو) نمی توان از طرح این دعوی استفاده کرد.
  2. اثبات وجود حق ارتفاق و انتفاع پیش از ارائه ی طرح دعوی و جرم ممانعت از حق در ملک مشاع
  3. اثبات ممنوعیت استفاده از حقوق قانونی شخص به صورت غیر قانونی و همچنین بدون برخورداری از مجوز قانونی

نحوه شکایت در خصوص جرم ممانعت از حق در ملک مشاع چگونه است؟

نحوه شکایت در خصوص جرم ممانعت از حق در ملک مشاع چگونه است؟

یکی از عوامل بسیار مهم در زمینه ی طرح دعوی و همچنین جرم ممانعت از حق در ملک مشاع توجه به دادگاه ذیصلاح برای طرح دعوی است. همانطور که از نام این دعوی بر می آید، این دعوی فقط بر روی ملک و املاک مشاع صورت می پذیرد. بنابراین باید در دادگاهی اقدام به اقامه ی دعوی نمود که ملک و املاک مورد نظر در آن شهر واقع باشند. از دیگر نکات بسیار مهمی که در این زمینه باید به آن اشاره کرد، طرح دعوی هم به صورت کیفری و هم به صورت حقوقی است. جنبه ی کیفری آن، همان ایجاد مزاحمت و ممانعت است که با جرم زندان مواجه خواهد بود. دعوای حقوقی نیز به سبب رفع ممانعت و دریافت خسارت می باشد. بنابراین می توان از دو طریق برای اقامه دعوی اقدام کرد:

  1. طرح شکایت مورد نظر در دادگاه کیفری و همچنین تنظیم شکواییه مورد نظر و ارائه ی آن به دادسرا. همچنین فرد شاکی می تواند پس از تنظیم شکایت، دادخواست خود را به دفاتر قانونی ارسال کند. پس از ارسال شکایت نامه، موضوع توسط کارشناسان ذیصلاح در دادگاه های کیفری مورد بررسی قرار گرفته و در صورت اثبات جرم ممانعت از حق در ملک مشاع، فرد مورد نظر محکوم و ملزم به تحمل مجازات و رفع ممنوعیت خواهد شد.
  2. در مورد دیگر طرح شکایت به دادگاه های حقوقی ارجاع داده می شود. در این صورت نیز تمامی پروسه های قانونی سپری شده و پس از اثبات جرم، فرد مجرم ملزم به رفع مانع خواهد بود. توجه داشته باشید که در این دادگاه ها، فرم مجرم مجازات نمی شود.

مجازات جرم ممانعت از حق در ملک مشاع چیست؟

مجازات جرم ممانعت از حق در ملک مشاع در قانون مجازات اسلامی به طور کامل بیان شده است. در ماده ۶۹۰ الی ۶۹۶ از قانون مجازات اسلامی شاهد تعیین مجازات های مختلف برای ممانعت از حق در ملک مشاع خواهیم بود. هر کدام از این مواد قانونی در بر دارنده ی تبصره های مختلفی هستند که در تعیین مجازات ها نقش بسزایی خواهند داشت. برای کسب اطلاعات کامل در این زمینه، می توانید از مشاوره های حرفه ای و تخصصی وکلای مجرب استفاده کنید. به طور کلی:

در صورتی که فردی مانع استفاده ی فرد دیگر از ملک خود شود (در صورت اثبات جرم) با حبس ۱۵ روز الی ۶ ماه مواجه خواهد بود. توجه داشته باشید که فرد در این مجازات به زندان نمی رود و جایگزین های حبس برای وی در نظر گرفته می ‎شود. اگر شخص مجرم برای بار بعدی نیز این ممنوعیت را به کار ببندد، به حبس ۳ ماه تا ۱ سال محکوم خواهد شد.

همانطور که اشاره شد، این مواد قانونی از تبصره هایی نیز برخوردار هستند که هر کدام از آنها در کاهش جرم ممانعت از حق در ملک مشاع بسیار موثر خواهند بود. برای نمونه در ماده ۶۹۳ از قانون مجازات اسلامی، شاهد حبس ۶ ماه الی ۲ سال برای فرد مجرمی هستیم که مجددا اقدام به تصرف، ممانعت و مزاحمت نماید. این در حالی است که بر اساس اصلاحیه ای از تبصره ی ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی، حبس ماده ذکر شده به نصف تقلیل یافته است.

بیشتر مطالعه کنید: مجازات ساخت و ساز در ملک مشاع بدون اجازه شریک چیست؟

مرجع دارای صلاحیت رسیدگی به جرم ممانعت از حق در ملک مشاع کدام است؟

دادگاه هایی که از جمله مراجع ذیصلاح برای رسیدگی به جرم ممانعت از حق در ملک مشاع شناخته شده اند، دادگاه کیفری و حقوقی خواهند بود. مجرم در دادگاه های حقوقی مجازات نمی شود و فقط در این دادگاه ها بر روی لزوم رفع ممنوعیت اقامه دعوی خواهد شد. این در حالی است که بر اساس قانون مجازات اسلامی در دادگاه های کیفری برای این مجرمین، مجازات های خاصی در نظر گرفته می شود. نکته مهم این است که شخص مجاز به اقامه دعوی باید به دادگاه مناسب مراجعه کند که ملک مورد نظر در آن منطقه باشد. بر اساس موارد ذکر شده، دادگاه مورد نظر برای اموال غیر منقول باید در همان منطقه انتخاب شوند.

شرایط پیگیری حقوقی جرم ممانعت از حق در ملک مشاع چیست؟

در دعوایی که برای رسیدگی به جرم ممانعت از حق در ملک مشاع اقامه شده است باید به شرایط پیگیری آن نیز بسیار توجه نمود. در اقامه ی دعوی با دو حالت مواجه خواهیم بود. زمانی رای دادگاه مورد نظر به نفع خواهان صادر خواهد شد که قاضی با احراز موضوع تصرف و دعوای ملک به صورت عدوانا توسط خوانده تصرف و ممانعت از حق شده باشد.

گاهی در این موارد شاهد تقاضای صدور یک دستور مبنی بر دستور موقت جرم ممانعت از حق در ملک مشاع  خواهیم بود. این دستور بر اساس تشخیص موجه بودن دلایل فرد در دادگاه صادر خواهد شد. بعد از اجرای رای صادر شده از دادگاه مبنی بر ممانعت از حق و اجرای آن از طریق ضابطین دادگستری، درخواست تجدید نظر نمی تواند مانع از اجرای رای صادره در دادگاه بدوی گردد. در صورتی که رای دادگاه بدوی نیز در مرحله‌ی تجدید نظر رد شود، حکم به حالت قبل از اجرا توسط ضابطین قضایی اعاده خواهد شد.

ارکان جرم ممانعت از حق در ملک مشاع به چه صورت است؟

از ارکان مهم برای مشخص نمودن جرم ممانعت از حق در ملک مشاع عبارتند از:

  • سابقه ی انتفاع فرد که از طریق استشهادیه محلی انجام می پذیرد
  • برخورداری از حق ارتفاق و انتفاع شاکی در ملک مشاع مورد نظر
  • وجود مانع در بهره برداری و استفاده از ملک مشاع
  • ممانعت از حق به صورت عدوانا توسط متشاکی

مقالات مرتبط

قبلی
بعدی

یک پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

3 × یک =