شرایط بخشش مهریه

بخشش مهریه از جمله موضوعات مورد بحث در بسیاری از دعاوی می باشد. همانطور که می دانید یکی از مهمترین عناصر برای اجرای عقد موقت و دائم، تعیین مهریه است. بر اساس ماده‎ ی ۱۰۸۲ از قانون مدنی زمانی که خطبه ی عقد خوانده می شود، زن مالک مهریه تعیین شده خواهد بود. بنابراین می تواند هر نوع دخل و تصرفی در آن داشته باشد. بنابراین می تواند با تکیه به سند رسمی و یا عادی، بخش و یا تمام مهریه خود را به طرف مقابل بذل نماید (ببخشد). به این فرآیند بخشش و یا بذل مهریه می گویند.

در زمینه ی بذل مهریه، به برخی از شرایط و موارد خاص اشاره شده است. زمانی یک زن می تواند مهریه خود را به همسر ببخشد که مدارک و شرایط خاصی را در بر داشته باشد. توجه داشته باشید که این امر از دیدگاه دین و فرهنگ اسلام، به عنوان امری پسندیده شناخته شده است اما انجام آن باید بر اساس اصول خاصی انجام پذیرد. برای طی کردن قانونی و اصولی این فرآیند، باید به درک صحیحی از جزئیات مهم حقوقی دست یابید. لذا پیشنهاد می کنیم که همراه ما باشید تا از نکات طلایی در این امر آگاه گردید.

شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص قوانین مهریه با گروه وکلای خانواده نیک داد در ارتباط باشید.

رجوع از بخشش مهریه چیست؟

این روزها شاهد افزایش استفاده از مفهوم بخشش مهریه هستیم. در عصر حاضر مهریه به عنوان یکی از مهم ترین دغدغه های زوجین شناخته شده است. حتما شما نیز شنیده اید که بسیاری از خانم ها اقدام به بخشیدن مهریه در ازای دریافت حق طلاق، می نمایند. گاهی نیز برخی از بانوان به دلایل مختلف (صحبت با همسر، دریافت برخی از حق و حقوق و …) مهریه خود را به همسرشان می بخشند. در بسیاری از موارد بانوان پس از بخشیدن مهریه، از بخشش آن پشیمان شده و به دنبال راهکار قانونی برای رجوع از بخشیدن مهریه هستند.

قابل ذکر است که با توجه به نوع مهریه ای که بخشیده شده، امکان رجوع از بخشش آن وجود دارد. برای درک این مفهوم که زوجه می تواند پس از بخشش مهریه (با توجه به موارد خاص) مهریه خود را مطالبه نماید، باید به روش بخشش و بسیاری از موارد قانونی دیگر توجه کند. با توجه به تکرار گسترده ی این موضوع، شاهد تعبیه برخی از قوانین و شرایط خاص برای آن خواهیم بود. حال این سوال پیش می آید که یک خانم در چه صورتی می تواند اقدام به رجوع به مهریه خود نموده و در چه صورتی با عدم رجوع از بخشش مواجه خواهد شد؟

آیا می توان مهریه ای که بخشیده شده است را پس گرفت؟

همانطور که اشاره کردیم بخشش مهریه پس از عقد، کاملا در تصرف زوجه است. گاها زوجه مهریه ای را که پرداخت نمودن آن بر ذمه ی پدر شوهر و یا شوهر است را بذل (بخشش) می نماید. در برخی از موارد، زوجه پس از بخشش مهریه، از انجام کار خود پشیمان شده و به دنبال پس گرفتن مهریه خود است. این امر بر اساس برخی از شرایط خاص امکان پذیر خواهد بود.

• بخشش مهریه در دفاتر اسناد رسمی: اگر زن مهریه اش را در دفاتر اسناد رسمی به همسرش ببخشد، امکان رجوع و یا پس گرفتن مهریه بخشیده شده وجود ندارد.
• بخشش مهریه به صورت هبه: از دیگر روش های بخشیدن مهریه، هبه است. در صورتی که زن مهریه خود را به صورت هبه به همسرش ببخشد، امکان رجوع و پس گرفتن آن وجود دارد.
• بذل مهریه: در روش بذل مهریه نیز امکان باز پس گرفتن آن از سوی زوجه وجود خواهد داشت.
• بخشیدن مهریه به صورت ابراء: در این روش از بخشش مهریه نیز پس از اجرایی شدن آن، دیگر هیچ دینی بر گردن مرد نمانده و زن امکان رجوع و باز پس گرفتن مهریه را ندارد.

بر اساس این روش ها، زوجه زمانی امکان رجوع از بخشیدن مهریه را دارد که امکان آن فراهم باشد. این امکان به نوع روش بخشیدن مهریه وابسته است.

شرایط پس گرفتن مهریه بخشیده شده

قبل از اینکه بخواهیم به شرایط پس گرفتن مهریه بخشیده شده اشاره کنیم، باید روش استفاده شده برای بخشیدن مهریه را مد نظر قرار داد. روش بخشش مهریه باید به نوعی باشد که امکان رجوع از بخشش را به زوجه بدهد. پس از شناخت نوع روش بخشش و پی بردن به روش هایی که امکان رجوع را برای زوجه میسر می کنند، باید شرایط را نیز برای باز پس گرفتن مهریه فراهم نمود. این شرایط عبارتند از:

• اثبات غیر واقعی بودن و صوری بودن اقرار زن که حاکی از دریافت مهریه و مطالبه ی آن در دادگاه است.
• هبه غیر معوض یا اینکه هیچ نوع هبه ی معوضی دریافت نشده باشد.
• در دو نوع طلاق خلع و مبارات، فقط در زمان عده مشخص شده می توان مهریه بخشیده شده را باز پس گرفت.

بیشتر مطالعه کنید: وکیل مهریه در شهریار و اندیشه

در چه صورت زن حق رجوع به مهریه را ندارد؟

بخشش مهریه اگر با تکیه به اصول و قواعد مشخصی انجام نپذیرد، موجب می شود که در برخی از موارد زوجه حق رجوع به مهریه بخشیده شده را نداشته باشد. از این موارد مهم می توان به نمونه های زیر اشاره کرد:

• در صورتی که زن اقرار نماید که مرد مهریه او را پرداخت نموده است.
• در صورتی که مهریه از جانب زوجه ابراء شود.
• هبه مهریه (مهریه ای که بر گردن مرد بوده و به نوعی دین مرد به زن تلقی می گردد.)
• هبه مهریه (هبه در مهریه به نحو معوض بوده و عوض آن نیز به زن پرداخت شده است.)
• هبه مهریه ای که عین معین بوده و مالکیت آن از جانب شوهر خارج شده است.
• رجوع نمودن به مهریه بذل شده در طلاق خلع و مبارات پس از پایان عده
• در صورتی که شوهر فوت نموده باشد.
• در شرایطی که برای پرداخت مهریه (چه به صورت معوض و چه به صورت رایگان) صلح صورت گرفته باشد.

بخشش مهریه در چه شرایطی رخ می دهد؟

بخشش مهریه به دلایل مختلفی از جانب زوجه انجام می پذیرد. این دلایل عبارتند از:

• دلایل عاطفی
• گرفتن حضانت فرزند
• گرفتن حق طلاق
• جلب توجه همسر
• رضایت خانواده همسر

و بسیاری از موارد دیگر. انجام فرایند بذل مهریه به روش های مختلفی امکان پذیر است. در صورتی که زن واقعا و اصالتا تمایل به بخشیدن مهریه به همسر را دارد، بهتر است این فرآیند را در دفاتر اسناد رسمی و با تکیه به دانش وکلای کاردان انجام دهد. لازم به ذکر است که قبل از انجام نکاح و جاری شدن عقد بین زوجین، زوجه توانایی بخشیدن مهریه را ندارد. زمانی که بخشیدن مهریه در دفاتر اسناد رسمی و به طور قانونی انجام بپذیرد، نامه ای به دفتر ثبت ازدواج (دفتری که ازدواج طرفین در آنجا به ثبت رسیده است.) ارسال شده تا در دفتر آنها و عقدنامه نیز بخشیدن مهریه ذکر گردد.

بیشتر مطالعه کنید: پرداخت نفقه و مهریه در ازدواج موقت چگونه انجام می شود؟

هبه مهریه قابل رجوع است؟

یکی از فرآیندهای بخشیدن مهریه، هبه مهریه است. بر اساس این روش، یک مال، دارایی و یا حقی به شخص مقابل بخشیده می شود. در روش هبه، زوج و یا زوجه به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کرده و سند تنظیم شده در این رابطه را با رضایت خود امضا می کنند. همچنین در این روش به طرق دیگر (غیر از مراجعه به دفاتر اسناد رسمی) نیز می تواند فرآیند هبه را انجام داد. در برخی از فرایند هبه نمودن مهریه، زوجه از لفظ ابراء استفاده می کند. به این ترتیب تمامی حق و حقوق ذکر شده و ما فی الذمه زوج به وی بخشیده می شود. در این روش زوجه از حق رجوع برخوردار نخواهد بود.

حال در صورتی که بخشش مهریه به صورت هبه انجام گرفته و زوجه در محضر مراجع ذیصلاح اعلام نماید که منظور وی از بخشیدن مهریه، هبه و یا هدیه دادن آن بوده است، می تواند به مال بخشیده شده رجوع کند.

آیا بذل مهریه قابل رجوع است؟

اگر بخواهیم به یکی از روش های دیگر در بخشش مهریه اشاره کنیم، می توان از بذل مهریه یاد کرد. این روش نیز نوعی از هبه ی مهریه می باشد. لازم به ذکر است که در این روش، زوجه می تواند به مهریه بخشیده شده رجوع نموده و اقدام به پس گرفتن آن نماید. فرایند رجوع به مهریه بذل شده که در دفاتر اسناد رسمی نیز به ثبت رسیده، قابل رجوع خواهد بود. در صورتی نمی توان به بذل مهریه رجوع کرد که زوجه در دفترخانه طلاق، آن را از خود سلب و ساقط نموده باشد. همچنین در صورتی که ابرا صورت گرفته باشد نیز مهریه بذل شده قابل رجوع نخواهد بود.