تهدید چیست؟
تهدید در لغت به معنای انجام دادن عملی است که باعث ترس در افراد شده و آنها را وادار کند بر خلاف میل و رضایت خود کاری را انجام دهند. به لحاظ حقوقی تهدید به معنای وادار نمودن دیگری به ارتکاب یک امر نامشروع یا ترساندن او از انواع آسیبها (جانی، مالی، حیثیتی و … ) میباشد. گاهی اوقات افراد به دلیل داشتن توانمندی بالای جسمانی یا مالی یا آگاهی از حقایقی در مورد دیگران آنها را مورد سوء استفادههای مختلف روحی و جسمی قرار میدهند که این امر باعث جرم تهدید می شود.
همچنین بخوانید : حکم استفاده از سلاح سرد چیست ؟
انواع تهدید
انواع تهدید در سه گروه زیر جای میگیرند:
- تهدید به انجام یک کار : به معنای این است که با تهدید و ارعاب شخص را به انجام کاری مانند قتل، سرقت، قاچاق مواد مخدر، رابطه نامشروع و … وادار کنند.
- تهدید نفسانی: فرد را با آسیب جسمانی (قتل، جراحت و …) به خود یا خانوادهاش تهدید کنند.
- تهدید حیثیتی: به معنای تهدید به بردن آبروی افراد (از طریق افشای رازهای شخصی و انتشار عکسهای خصوصی و …) میباشد.
در قانون مجازات اسلامی تهدید به خودی خود جرم تلقی میشود، حتی اگر متعاقب آن واقعا جرمی اتفاق نیفتد یا آسیبی به شخص وارد نشود.
جرم تهدید چیست؟
ترسیدن از کسی یا چیزی به تنهایی تهدید محسوب نمیشود. اگر عملی از سوی فرد تهدید کننده سر زده باشد و آن عمل باعث ایجاد ترس در شخص تهدید شونده شود، جرم تهدید رخ داده است. جرم تهدید همراه با اجبار زمانی رخ میدهد که فردی با تهدید و ارعاب دیگری را وادار کند که بر خلاف میل باطنی خود مرتکب یک عمل مجرمانه شود. برای وقوع جرم تهدید وجود دو عنصر ضروری است: تهدید کننده و تهدید شونده. علاوه بر این ایجاد حس ترس نیز در این میان اهمیت زیادی دارد. جرم تهدید مانند هر جرمی دارای سه عنصر مادی، معنوی و قانونی است و برای اینکه این جرم محقق شود هر سه این عناصر باید وجود داشته باشند.
- عنصر قانونی: به طور کلی عنصر قانونی جرم به معنای این است در قانون این جرم با چه عنوانی تعریف شده و برای آن چه مجازاتی تعیین شده است. عنصر قانونی تهدید در ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی آمده است:
“هرگاه کسی دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضررهای نفسی یا شرفی یا مالی و یا به افشای سری نسبت به خود یا بستگان او نماید، اعم از اینکه به این واسطه تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا زندان از دو ماه تا دو سال محکوم خواهد شد”.
آیا می دانید معاونت در جرم چه مجازاتی دارد؟
- عنصر مادی: عنصر مادی آن یعنی هر سبک یا شیوهای که تهدید به وسیله آن رخ دهد. از نظر قانونی تهدید به هر صورتی اعم از گفتار، نوشتار، رفتار، اقدام عملی و … و با هر وسیلهای اعم از پیامک، تماس تلفنی، نامه، ایمیل و … میتواند رخ دهد. البته این اقدامات در صورتی تهدید محسوب میشود که در فرد تهدید شونده ایجاد ترس کند. تشخیص اینکه اقدامی تهدید محسوب میشود یا خیر به عهده قاضی میباشد.
- عنصر معنوی: عنصر معنوی تهدید نشان دهنده قصد و نیت آگاهانه مجرم برای انجام جرم میباشد. عنصر معنوی جرم تهدید به معنای این است که تهدید کننده با آگاهی کامل مرتکب اقدامات تهدید آمیز شود. متهم با این اقدامات از طرف مقابل میخواهد کاری غیرقانونی یا غیرشرعی انجام دهد.
از میان روشهای اثبات جرم قسامه تنها برای جرائمی که به جسم وارد میشوند کاربرد دارد. سوگند در مورد جرائم تعزیری به کار نمیرود.
مجازات جرم تهدید
در قانون مجازات اسلامی حبس از سه ماه تا ۲ سال و از یک تا ۷۴ ضربه شلاق به عنوان مجازات جرم تهدید در نظر گرفته شده است.
راه های اثبات جرم تهدید
راه های اثبات جرم تهدید در ماده ۱۶۰ قانون مجازات اسلامی آمده است:” ادله اثبات جرم عبارت از اقرار، شهادت، قسامه و سوگند در موارد مقرر قانونی و علم قاضی است”.
- اقرار: اقرار به معنای این است که خود فرد به جرمی که مرتکب شده است اعتراف کند.
- شهادت شهود: شهادت دادن به معنای این است که افراد دیگری غیر از فرد تهدید شونده گواهی دهند که جرم تهدید رخ داده است. اگر دو شاهد مرد عاقل و بالغ بر وقوع این جرم شهادت دهند، شهادت آنها پذیرفته میشود.
- علم قاضی: بر اساس ماده ۲۱۱ قانون مجازات اسلامی، قاضی اختیاراتی دارد که میتواند بر اساس شواهد و مدارک موجود با استفاده از علم و دریافت خود به وقوع جرم تهدید حکم دهد.
مراحل پیگیری جرم تهدید
ابتدا فرد تهدید شونده باید به یکی از دفاتر خدمات قضائی مراجعه کرده و شکایت خود را تنظیم کند. برای این کار باید مشخصات خود، مشخصات متهم، شرح شکایت و دلایل خود برای اثبات جرم را ارائه دهد. دفتر خدمات قضائی شکوائیه را برای دادسرای مربوطه می فرستد. در این مرحله از طرف دادسرا پیامکی مبنی بر دریافت پرونده برای شاکی ارسال میشود. شاکی باید با در دست داشتن مدارک مربوطه به دادسرا مراجعه کند. در دادسرا از شاکی خواسته میشود مدارک مورد نیاز جهت انجام تحقیقات اولیه قضائی را در اختیار دادسرا قرار دهد، مثلا اگر شاکی در شکوائیه خود به شهادت شهود استناد کرده است باید دو شاهد را به دادگاه معرفی کند. آن دو شاهد در کلانتری حاضر شده و شهادت خود را ارائه دهند.
بر اساس لیست جرائم قابل گذشت که در ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی آمده است، جرم ارعاب جزء جرائم قابل گذشت محسوب میشود.
نحوه رسیدگی به جرم تهدید
برای رسیدگی به جرم تهدید دادسرا شروع به انجام تحقیقات مقدماتی و بررسی مدارک و شواهد موجود میکند و دلایل و اظهارات ارائه شده از سوی شاکی و متهم را مورد بازبینی قرار میدهد. بعد از اتمام تحقیقات اگر دلایل و شواهد موجود کافی باشد و رأی قاضی بر مجرم بودن متهم قرار گیرد برای وی حکم جلب صادر میشود و پرونده به دادگاه کیفری ۲ ارسال میشود. اگر دلایل موجود کافی نباشد قرار منع تعقیب صادر میشود.
دادگاه کیفری ۲ مجددا مدارک و شواهد را مورد بررسی قرار میدهد و وقت رسیدگی تعیین میشود. شاکی و متهم از طریق سامانه ثنا از زمان جلسه رسیدگی مطلع میشوند. اگر به جلسات بیشتری نیاز باشد دادگاه چند جلسه دیگر نیز تعیین میکند و پس از آن ختم رسیدگی اعلام میشود. در این مرحله اگر قاضی تشخیص دهد که متهم مجرم است برای او محکومیت کیفری (همانطور که در بند مجازات این جرم آمده است) تعیین میشود.
هر مدرکی که نشان دهنده جملات و الفاظ تهدید آمیز باشد قابل ارائه به دادگاه میباشد.
مجازات جرم تهدید همراه با اجبار برای اخذ سند یا نوشته چیست ؟
در ماده ۶۶۸ قانون مجازات اسلامی آمده است : “هر کس با جبر و قهر یا با اکراه و تهدید دیگری را ملزم به دادن نوشته یا سند یا امضاء و یا مهر نماید و یا سند و نوشتهای که متعلق به او یا سپرده به او میباشد را از وی بگیرد، به حبس از ۳ ماه تا ۲ سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد”.
تفاوت جرم تهدید و جرم تهدید همراه با اجبار برای اخذ سند در این است که در جرم تهدید متهم فقط به صورتهای گوناگون طرف مقابل را تهدید میکند. در جرم تهدید همراه با اجبار برای اخذ سند علاوه بر ترعیب وی را مجبور میکند کاری برای وی انجام دهد مثلا سند یا نوشته ای را امضاء کند.
همچنین بخوانید: اعاده حیثیت چیست؟
همان طور که از محتوای مواد ۶۶۸ و ۶۶۹ قانون بر می آید تفاوت مجازات جرم تهدید و جرم تهدید همراه با اجبار این است که در مجازات تهدید یکی از دو حالت حبس یا شلاق در نظر گرفته میشود. برای جرم تهدید همراه با اجبار هر دو حالت حبس و شلاق به عنوان مجازات منظور میشود. البته بر اساس قانون کاهش مجازات حبس تعزیری میزان حبس برای جرم تهدید به ۴۵ روز تا ۱ سال کاهش یافته است. آنچه در مورد جرم تهدید همراه با اجبار برای اخذ سند اهمیت دارد این است که حتما باید اخذ سند همراه با تهدید و اجبار انجام شده باشد و نتیجه ی مورد نظر که همان گرفتن سند میباشد حاصل شود.