از مقررات و فرمول مربوط به محاسبه ی سهم الارث چه می دانید؟ پس از فوت فرد رابطه او با اموالش به طور کامل قطع شده و تمامی اموال وی به صورت قهری و غیر ارادی و همچنین ماترک متوفی به وراث وی تعلق می گیرد. قانون کشور ما از تعاریف مختلفی برای ارث استفاده کرده است. از تعاریف قانونی در این زمینه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- زمانی که فردی فوت می شود، دارایی ها و اموال وی به ورثه انتقال داده می شود. این اموال و دارایی ها گاه منقول و گاه غیر منقول هستند.
- مالی که از طرف متوفی به ورثه تعلق بگیرد، ارث است.
گروه وکلای حقوقی نیک داد آماده پذیرش انواع پرونده های حقوقی در شهریار و اندیشه می باشند.
از جمله مهم ترین مواردی که پس از فوت شخص مورد بررسی قرار می گیرد، دارایی ها و اموال وی است. این دارایی ها و اموال باید به افراد مختلف واگذار و یا انتقال داده شود. بنابراین هر یک از افراد که با متوفی در ارتباط هستند (بر اساس قانون) می توانند از سهم الارث مختلفی برخوردار شوند. در برخی از موارد فرآیند تقسیم ارث مشکلاتی را بین وراث پدید می آورد. از این رو قانون با ذکر برخی از مواد و تبصره های قانونی به کمک وراث آمده و سهم الارث هر شخص را مشخص می کند.
در قانون مدنی از مواد ۸۶۱ الی ماده ۹۰۵ به قوانین مربوط به ارث اشاره شده است. لذا افراد می توانند به راحتی با مراجعه به این قانون، اطلاعات کاملی را در این زمینه کسب نمایند. برای دستیابی به نکات مهم در زمینه ی سهم الارث و مواردی از این قبیل، می توانید از دانش وکلای کاردان و حرفه ای نیز استفاده کنید.
طبقات ارث و کسانی که سهم الارث می برند
در پاسخ به سوال ارث چیست و چه کسانی ارث می برند می توان گفت که ارث به معنای کلی، روندی است که بر اساس آن اموال فرد متوفی به وراث انتقال داده می شود. مهم ترین فرآیند در این زمینه فوت شدن وارث است. قوانین بسیار زیادی در زمینه افرادی که از سهم الارث برخوردار هستند، وجود دارد. یکی از المان های بسیار مهم در این زمینه، توجه به طبقه بندی وارثین است. بسیاری از مواد قانونی در قانون مدنی به ذکر نکات مهم برای مشخص نمودن سهم الارث، اختصاص داده شده اند. در ادامه به برخی از نکات مهم و طلایی اشاره شده است:
۱- در صورتی که وارث همسر داشته باشد:
در صورتی که متوفی همسر داشته باشد، ابتدا سهم الارث همسر تعیین میگردد. اگر متوفی مرد باشد سهم الارث زن برابر با یک هشتم اموال جدا شده خواهد بود. باقی اموال بین فرزندان تقسیم می شود. اگر مرد از فرزندی برخوردار نباشد ابتدا سهم الارث زن محاسبه و پرداخت خواهد شد. سهم الارث زن در این صورت یک چهارم اموال به جا مانده خواهد بود. مابقی اموال به سایر وراث تعلق می گیرد. پرداخت مابقی ارث به وراث بر اساس طبقه وراث و همچنین نکات حقوقی ذکر شده در قانون مدنی صورت می پذیرد.
در صورتی که زن فوت شود، تنها وارث سببی وی شوهر او خواهد بود. در صورت برخورداری زن از فرزند، یک چهارم از دارایی های وی به همسر او ارث رسیده و مابقی اموال بین فرزندان تقسیم خواهد شد. توجه داشته باشید که در این تقسیم ارث نیز توجه به طبقات ارث بسیار مهم و ضروری است. از دیگر عواملی که در این زمینه مورد بررسی قرار می گیرد، توجه به نوع ازدواج است. در صورتی که نکاح بین زن و مرد دائم باشد، از یکدیگر ارث می برند. برای پی بردن به اطلاعات بیشتر در این زمینه، می توان به مواد ۹۴۳ و ۹۴۴ از قانون مدنی مراجعه کرد.
۲- از مال متوفی چه کسانی ارث می برند (در صورتی که متوفی فرزند داشته باشد):
در صورتی که متوفی از فرزند برخوردار باشد دیگر ارثی به طبقات دیگر متوفی نمی رسد. فرزندان با متوفی از قرابت نسبی برخوردار هستند. بنابراین از جایگاه مهمی در سهم الارث برخوردار خواهند بود. گاهی متوفی دارای پدر و مادر نیز است. در این صورت پدر و مادر متوفی نیز از اموال به جا مانده از وی ارث می برند. اگر بخواهیم به اطلاعات دقیق و کامل تری در این زمینه اشاره کنیم، بهتر است طبقات و درجات ارث را شناخته و سپس بر اساس آن به تقسیم بندی اموال متوفی بپردازیم.
درجات ارث:
باید توجه نمود که دسته بندی ارث بر اساس شرح مقدس صورت پذیرفته است. در صورتی که افراد در طبقه اول وجود داشته باشند، مانع از سهم الارث افراد دیگر در طبقات مختلف خواهند شد. طبقات مختلف از درجات و میزان سهم الارث متفاوتی برخوردار خواهند شد که بر اساس نمودار تعیین می شود. به موجب قانون مدنی پس از فوت فرد، دارایی هایی که از وی به جا مانده است (اعم از منقول و غیرمنقول) و همچنین تمام بدهی ها و دیون او، به وراث انتقال داده می شود. در ماده ی ۸۶۲ از قانون مدنی به یک دسته بندی بسیار مهم در زمینه ی تقسیم ارث اشاره شده است. طبق این ماده:
- پدر، مادر، فرزند، نوه در دسته اول قرار دارند.
- اجداد، برادر، خواهر و فرزندان آنها در دسته ی دوم تقسیم ارث قرار دارند.
- خویشاوندان اعم از اعمام و عمات و اخوال و خالات و فرزندان آنها در دسته ی سوم قرار دارند.
بیشتر مطالعه کنید: تقسیم مال مشاع چگونه انجام می شود؟
۳- از ماترک متوفی چه کسانی ارث می برند (وراث نسبی)
وراث نسبی افرادی هستند که با متوفی رابطه خونی دارند. از این وراث می توان به پدر، مادر، فرزندان، نوه، عمو و غیره اشاره کرد. پیش تر به طبقه بندی و درجات مختلف از این افراد اشاره کردیم که در قانون مدنی مورد بررسی قرار گرفته اند. توجه داشته باشید که در صورت حضور افراد در درجه اول، به درجات بعدی ارثی نخواهد رسید. در این طبقه بندی می توان شاهد اهمیت سهم الارث پدر مادر و فرزندان متوفی بود. در درجه دوم نوه های متوفی و در صورتی که هیچ کدام از افراد درجه اول وجود نداشته باشند، اموال متوفی بین افراد درجه دوم تقسیم خواهد شد.
برای شناخت وراث نسبی، برای اینکه بدانید چه کسانی ارث می برند و میزان سهم الارث آنها چقدر است می توانید به مادهی ۸۶۳ از قانون مدنی مراجعه کنید. اگر متوفی از فرزند برخوردار باشد، اموال وی بر اساس جنسیت فرزند، تعداد فرزند، همسر، پدر و مادر تقسیم بندی و سپس سهم الارث هر فرد به وی ارائه خواهد شد.
وراث سببی چه کسانی هستند؟
وراث سببی افرادی هستند که به واسطه ی ازدواج با متوفی مرتبط هستند. پس از فوت فرد، در ابتدای امر به سهم الارث همسر متوفی رسیدگی خواهد شد. چرا که او به عنوان وراث سببی بوده و با ازدواج رابطه ی خویشاوندی پیدا کرده است. توجه داشته باشید که هیچ فرزند و یا ورثه ای نمی تواند از پرداخت سهم الارث به زن یا شوهر فرد فوت شده جلوگیری نماید. نوع دیگر سببیت، ولا است که خود به سه قسمت:
- ولا علتق
- ولا ضمان جریره
- ولا امامت
دسته بندی می شود.
نکته مهم در این زمینه، نکاح زن و مرد قبل از فوت یکی از طرفین است. در صورتی که نکاح بین زن و مرد انجام نگرفته و یا با طلاق از بین رفته باشد (حتی در صورتی که زن دوره ی عده را سپری کرده و مرد طلاق رجعی یا بائن گرفته باشد) نیز ارثی به وی تعلق نمی گیرد. اگر یک ازدواج به صورت موقت صورت پذیرد و از این ازدواج فرزندانی به عمل آید، فرزندان به عنوان وراث نسبی شناخته شده و شامل سهم الارث خواهند بود. بنابراین فرزندان حاصل ازدواج موقت نیز دقیقا مانند فرزندان نکاح دائم در تقسیم ارث شریک هستند.
۴- سهم ارث ورثه از ماترک:
در کشور ما پس از فوت فرد، گواهی حصر وراثت صادر می شود. این گواهی یکی از مهم ترین مدارک برای انجام بسیاری از اقدامات مختلف توسط وراث (دریافت حقوق بازنشستگی، مستمری، دریافت سهم الارث و …) به شمار می رود. اگر بخواهیم به سهم الارث هر کدام از وراث از ماترک متوفی اشاره کنیم، می توان از موارد زیر یاد کرد:
در طبقه اول دسته بندی وراث، همسر، پدر، مادر، فرزند و نوه قرار دارند که سهم هر کدام در ماترک متوفی بر اساس قانون مدنی، تعیین شده است. زمانی که شوهر تنها وارث باشد، تمام اموال به وی انتقال داده می شود. در صورتی که زن تنها وارث باشد، تنها یک چهارم از مال به وی انتقال داده می شود. زمانی که پدر تنها وارث باشد، تمامی مال به وی انتقال داده می شود و در صورتی که مادر تنها وارث باشد، تمامی اموال در یک سوم ضرب شده و با فرض تنها بودن مادر، بقیه اموال نیز به وی می رسد.