عدم تمکین و نحوه شکایت از آن یکی از امور مهم و مورد بحث در روابط بین زوجین است. زمانی که بین زن و مرد خطبه عقد جاری می شود، زن از حق و حقوق خاصی برخوردار خواهد شد. یکی از این حقوق که بر عهده ی مرد است، پرداخت نفقه به زن است. برای اینکه زن از این حق برخوردار شده و مرد نیز مکلف به پرداخت این حقوق گردد، باید شرایطی مهیا گردد که از آن با عنوان تمکین زن از مرد یاد می شود.
مفهوم لغوی تمکین الزام است. در قانون مدنی شاهد استفاده از عنوان تمکین برای وظایف مشترک زوجین خواهیم بود. در صورتی که هر کدام از طرفین از انجام وظایف خود (به درستی) سر باز بزنند، برای طرف مقابل حقی به وجود می آید که با تکیه به آن و به صورت قانونی می توانند از حق و حقوق خود استفاده کنند.
شما می توانید برای دریافت مشاوره و راهنمایی با تیم وکلای خانواده نیک داد در ارتباط باشید.
انواع تمکین
بر اساس قانون تمکین در دو نوع قابل دسته بندی خواهد بود.
- تمکین عام: طرفین موظف هستند در تمامی امور خانوادگی از همسر خود اطاعت کند.
- تمکین خاص: اطاعت از همسر برای روابط زناشویی می باشد.
ناگفته نماند که برخی از موارد به عنوان عدم تمکین در رابطه شناخته نخواهند شد. به این مفهوم که در برخی از موارد (در صورتی که تمکین از شوهر برای زن ضرر داشته باشد) زن می تواند از شوهر خود تمکین ننماید. از جمله مواردی که زن می تواند بر اساس آنها از شوهر خود تمکین نکند، عبارتند از:
- ضرر مالی
- ضرر جانی
- ضرر حیثیتی
در کنار این موارد می توان به برخی از موارد خاص برای عدم تمکین و نحوه شکایت از آن برای زنان نیز اشاره نمود. در مواردی که مرد مهریه زن را پرداخت نکند، زن می تواند از حق حبس که توسط قانون به وی داده شده است استفاده نموده و تمکین ننماید.
شکایت عدم تمکین چه زمانی اتفاق می افتد؟
به طور کلی زمانی می توان از قانون عدم تمکین و نحوه شکایت از آن استفاده کرد که طرفین از انجام وظایف خود در قبال همسر خود سر باز زنند. از جمله وظایفی که طرفین پس از انجام عقد نکاح بر عهده دارند عبارتند از:
- وفاداری
- اطاعت از همسر
- پایبندی به زندگی زناشویی
- حسن رفتار
- برقراری رابطه جنسی
- سکونت در منزلی که مرد تعیین کرده است.
و بسیاری از موارد دیگر. در صورتی که زن بدون عذر شرعی و دلیل قانونی از انجام وظایف قانونی خود امتناع ورزد و یا به مفهوم دیگر عدم تمکین نماید، مرد می تواند علیه زن شکایت کند.
بیشتر بدانید: در چه شرایطی مرد می تواند مانع کار کردن همسر خود شود؟
ناشزه کیست و به چه کسی ناشزه گفته می شود؟
یکی از مفاهیم مهمی که در مبحث عدم تمکین و نحوه شکایت از آن مطرح شده است، مفهوم ناشزه و ناشز است. بر اساس قانون اگر زنی به تکالیف خود در مقابل همسر عمل نکرده و از تمکین (پس از عقد و نکاح) خودداری نماید، به عملکرد وی نشوز زوجه گفته می شود. زنی که از انجام وظایف تمکین خودداری نموده است نیز در این رابطه، ناشزه خوانده می شود.
در این بین مردی که در عدم تمکین نقش مهمی داشته باشد نیز ناشز شناخته می شود. بنابراین مردی که از ایفای وظایف خود در یک زندگی مشترک خودداری کند نیز ناشز است. از مهم ترین نکاتی که در مورد زن ناشزه باید مد نظر قرار دهید عبارتند از:
- زنی که به عنوان زن ناشزه شناخته شود از دریافت نفقه محروم خواهد شد.
- به زن ناشزه مهریه تعلق می گیرد.
- زنی ناشزه شناخته می شود که بدون دلیل اقدام به عدم تمکین عام و خاص نماید. در صورتی که این خودداری با تکیه به دلایل خاص و قانونی صورت پذیرد زن ناشزه نخواهد بود.
- اثبات ناشزه بودن زن باید در دادگاه خانواده صورت پذیرد.
- در صورتی که حکم ناشزه بودن زن صادر گردد، مرد می تواند حکم ازدواج مجدد را دریافت نماید.
برای پی بردن به اطلاعات بیشتر در این زمینه، می توانید به ماده ۱۱۰۸ از قانون مدنی مراجعه نمایید.
شکایت عدم تمکین در چه مواردی کاربرد دارد؟
در برخی از موارد عدم تمکین و نحوه شکایت از آن می تواند در بر دارنده ی حق و حقوق طرفین به شمار آید. به این ترتیب که گاهی برخی از رفتارهای حاکی از عدم تمکین، با عدم پرداخت نفقه از سوی مرد همراه خواهند بود. به این ترتیب در صورتی که یکی از موارد زیر در رابطه پدید آید مرد می تواند اقدام به شکایت کند. این موارد عبارتند از:
- عدم دریافت اجازه از شوهر برای ترک منزل (مگر در موارد خاص مانند احساس خطر و ناامنی و یا رفتن به سفر برای انجام برخی از واجبات شرعی)
- ترک کردن روابط زناشویی بدون دلیل و عذر موجه (با توجه به خصوصی بودن این رابطه، اثبات آن بسی دشوار خواهد بود.)
- انتخاب شغل از سوی زن که با شئونات اخلاقی مغایرت داشته باشد.
- اقامت در منزل و یا مکان دیگر بدون هیچ دلیل قانونی
توجه داشته باشید که در برخی از موارد زن موجه به عدم تمکین عام و خاص مرد می باشد. این موارد عبارتند از:
- مرد از امراض مقاربتی برخوردار باشد (مراجعه به ماده ۱۱۲۷ از قانون مدنی)
- زن در دوره نفاس و یا دوره عادت ماهانه بوده و از رابطه زناشویی با همسر خود امتناع ورزد.
- عدم تمکین خاص با استناد به حق حبس برای زوجه باکره (در صورتی که تمکین عام انجام گرفته باشد.)
- اثبات وجود ضرر مالی، شرافتی، بدنی و … توسط زن برای زندگی در منزل شوهر ( مراجعه به ماده ۱۱۱۵ از قانون مدنی)
نتیجه عدم تمکین چیست؟
بر اساس قوانین مربوط به عدم تمکین و نحوه شکایت از آن، در صورتی که زن همسر خود را تمکین ننماید از حقوق قانونی خاصی محروم خواهد شد. البته اثبات خودداری از تمکین با تکیه به ادله و مستندات و مدارک خاصی رقم می خورد. بنابراین در صورتی که زن از تمکین مرد خودداری نماید با نتایج زیر مواجه خواهد شد:
- عدم دریافت و استحقاق زن به نفقه (در برخی از موارد با خودداری از تمکین، مرد می تواند نفقه را به زن پرداخت نکند و زن نیز در این زمینه از هیچ حقی برخوردار نخواهد بود.)
- دریافت اجازه مرد از سوی دادگاه برای ازدواج مجدد (اگر مرد بتواند عدم تمکین همسر خود را اثبات نماید، دادگاه به وی اجازه ی ازدواج مجدد خواهد داد.)
- مرد می تواند پس از طرح این شکایت، اقدام به تنظیم دادخواست طلاق نیز نماید.
اثبات عدم تمکین
یکی از نکات بسیار مهم برای طرح دادخواست عدم تمکین و نحوه شکایت از آن، اثبات خودداری طرف مقابل از تمکین است. برای اثبات این امر مهم، به برخی از دلایل و مدارک مهم و ضروری نیاز است. این دلایل مهم عبارتند از:
- استفاده از شهادت شهود برای اثبات ترک منزل توسط زن
- اقرار طرف مقابل برای ترک زندگی مشترک
- عدم رغبت زن برای ادامه زندگی مشترک و توجه وی به اظهارنامه ارسالی مرد
- ترک زندگی از سوی زن بدون اجازه همسر و عدم بازگشت وی در مدت زمان متعارف
- دریافت حکم نشوز توسط مرد برای همسر خود
- اثبات عدم رابطه ی زناشویی با کیفیت متعارف و مناسب
- ارائه ی نظر کارشناسان ذیصلاح و تعیین شده برای نشوز زن
بیشتر بخوانید: خیانت زن شوهردار چه مجازات هایی دارد؟
وکیل برای دادخواست عدم تمکین
طی کردن مراحل مربوط به عدم تمکین و نحوه شکایت از آن، بر اساس اصول و قواعد خاصی انجام می پذیرد. ارائه ی مدارک و مستندات ضروری، طی کردن پروسه ها و مراحل قانونی، آماده سازی و تنظیم دادخواست و … از جمله مراحل مهم برای این پروسه زمان بر به شمار می روند. استفاده از وکلای کاردان و حرفه ای در این زمینه می تواند نتایج هوشمندانه ای را به همراه داشته باشد. به طوری که متقاضیان علاوه بر سهولت در فرآیند ثبت شکایت، می توانند مراحل آماده سازی و ارائه ی مدارک لازم را نیز به راحتی سپری کنند.
نمونه دادخواست عدم تمکین
کسب اطلاعات کامل در زمینه ی تنظیم دادخواست عدم تمکین و نحوه شکایت از آن می تواند مزایای بسیار زیادی را برای دستیابی به نتایج ایده آل به همراه داشته باشد. برای تنظیم این دادخواست بهتر است از دانش وکلای کاردان استفاده کرد. در نمونه ی این دادخواست می توان شاهد ذکر اطلاعات زیر بود:
- اطلاعات دقیق خواهان
- اطلاعات دقیق خوانده
- اطلاعات مربوط به وکیل
- خواسته که تمکین عام و خاص بوده است.
- منضمات و دلایل