گاهی برخی از جرم ها توسط دو الی چند نفر انجام می شوند. در این موارد تمامی افراد به نوعی در انجام جرم، شریک هستند. منظور از شرکت در جرم، همکاری با اشخاصی است که برای محقق ساختن یک جرم از راهکارهای مختلفی استفاده می کنند.
به طور کلی هر کس در ارتکاب یک جرم (به هر نحو) همکاری داشته باشد، شریک جرم شناخته خواهد شد. منظور از همکاری، ایجاد یک بستر ساده تر برای سهولت بخشیدن به فرآیند ارتکاب به جرم است. در نظر داشته باشید که در زمان رسیدگی به جرم، میزان فعالیت هر فرد در ارتکاب به جرم برای مجازات وی بسیار تاثیرگذار خواهد بود. بنابراین شراکت در جرم را می توان در دسته بندی های مختلفی مانند: مباشرت در جرم و یا معاونت در جرم و غیره، قرار داد.
در قانون مجازات اسلامی به چه کسی شریک جرم می گویند؟
در ماده ۱۲۵ از قانون مجازات اسلامی می توان شاهد پاسخ مناسب برای سوال شریک جرم کیست باشید. بر اساس این ماده هر فرد با فرد یا افراد دیگر در اجرای عملیات جرمی، مشارکت داشته باشد (خواه رفتار آنها بر روی وقوع جرم موثر باشد یا نباشد)، شریک جرم تلقی می گردد. بنابر این قانون، هر فردی که در اجرای یک جرم دخالت داشته باشد (صرف نظر از اینکه جرم توسط یک فرد و یا همه ی افراد انجام پذیرد و همچنین صرف نظر از میزان تاثیرگذاری بر روی اجرای جرم)، شریک جرم شناخته می شود.
همانطور که پیش تر نیز اشاره کردیم، شریک جرم می تواند به عنوان مباشر و یا معاون شناخته گردد.
گروه وکلای نیک داد آماده پذیرش انواع پرونده های قضایی در شهریار و اندیشه می باشد.
شرایط تحقق شراکت در جرم چیست؟
همانطور که در پاسخ به سوال شریک جرم کیست اشاره شد، می توان شاهد دسته بندی مختلف اعم از: مباشر، معاون و غیره بود. در صورتی که جرم به تنهایی و توسط یک فرد خاص انجام پذیرد، از وی با عنوان مباشر یاد می شود. در مقابل اگر در انجام یک جرم، شاهد فعالیت بیش از یک نفر باشیم، در این مبحث می توان از شراکت و معاونت یاد کرد. منظور از معاونت در جرم این است که: فرد یا افرادی با تحریک و ترغیب توسط شخص دیگر، در عملیات اجرایی جرم دخالت داشته باشند.
مباشر فردی است که به طور مستقیم جرم را انجام خواهد داد. در صورتی که شخص و یا فرد خاصی تصمیم به اجرای جرمی بگیرد و مرتکب انجام آن شود، مباشر جرم نامیده می شود. برای نمونه اگر شخصی به تنهایی قصد دزدی از یک منزل را داشته باشد و از کمک دیگران استفاده نکند، مباشر شناخته خواهد شد. در حالی که در معاونت و مشارکت از توانایی های شخص و یا اشخاص دیگر نیز برای ارتکاب به جرم، استفاده خواهد شد.
ذکر شرایط:
- در پاسخ به سوال شریک جرم کیست و چه عملیاتی را بر عهده دارد می توان گفت که شریک جرم، همراه مجرم است که لزوما عملکرد شبیه به شرکای دیگر را انجام نمی دهد. هر کدام از شرکا در انجام یک جرم، وظیفه ی خاصی را بر عهده دارند. این امر موجب شده است که هر کدام از مجرمین از انواع جرم خاص و در نتیجه از مجازات های مختلفی برخوردار باشند. مهمترین و اصلی ترین شرط تحقق شرکت در جرم، حضور در عملیات اجرایی جرم (بر اساس تعریف قانونی جرم) است. به طور کلی هر فردی که بر اساس تعریف قانونی جرم در اجرای آن مبادرت داشته باشد، مجرم شناخته شده و باید مجازات گردد.
- از دیگر شرایط تحقق شرکت در جرم، برخورداری از عمد و علم در شریک جرم برای انجام و اجرای جرم است. به این منظور که شریک جرم در زمان ارتکاب به جرم، به اعمال و رفتار خود آگاه بوده و با عمد ارتکاب جرم را انجام دهد.
- بر اساس مواد قانونی، مجازاتی که برای معاونت در جرم در نظر گرفته می شود، دو یا چند درجه از مجازاتی که برای شریک جرم و یا مرتکب اصلی در نظر گرفته می شود، کمتر است. در ماده ی ۱۲۶ از قانون مجازات اسلامی، می توان شاهد اطلاعات کافی در این زمینه بود. به طور کلی در صورتی که شرکای جرم در عملیات اجرایی آن دخالت نداشته باشند اما تحقق جرم را سهولت ببخشند، از مجازات کمتری برخوردار خواهند بود.
مجازات شریک جرم در جرایم حدی چیست؟
بر اساس قانون مجازات اسلامی در مواردی که شاهد جرایم حدی هستیم، مجازات شریک جرم برابر با مجازات فاعل مستقل جرم خواهد بود. در صورتی که شریک جرم از شرایط لازم برخوردار نباشد، مجازات وی نیز کاهش خواهد یافت. برای این منظور می توان به مثال های زیر اشاره کرد:
در صورتی که دو یا چند نفر مرتکب جرم سرقت شده باشند، مادهی ۲۶۷ از قانون مجازات اسلامی برای آنها اجرا خواهد شد. در این صورت یا دست همه آنها قطع می شود یا همه به حبس ابد محکوم می شوند و یا مجازات های دیگر برای آنها در نظر گرفته می شود. همچنین در مواردی که جنایتی انجام پذیرد و اثبات جرم بر اساس قانون صورت گیرد، شریک جرم نیز قصاص خواهد شد. از مواردی که فرد با مجازات کمتری مواجه می گردد، عبارتند از:
- شریک جرم مجنون باشد.
- شریک جرم از سن قانونی برخوردار نباشد.
بیشتر بخوانید: وکیل کیفری در شهریار و اندیشه
مجازات شریک در جرایم تعزیری چیست؟
می توان گفت که اگر جرم صورت گرفته از جمله جرایم تعزیری به شمار آید، بر اساس ماده ۱۲۵ از قانون مجازات اسلامی با وی رفتار خواهد شد. منظور از جرایم تعزیری جرایمی هستند که به صورت: قصاص، مشمول حدود و … قابل اجرا نبوده و با توجه به جرم انگاری و وضعیت جامعه تعیین خواهند شد. از این جرایم می توان به:
- جزای نقدی
- محرومیت از حقوق اجتماعی
و غیره اشاره کرد. برای نمونه اگر دو یا چند نفر با مشکلاتی نظیر توهین به مقامات و مامورین مواجه گردند، بر اساس ماده ۶۰۸ از قانون مجازات اسلامی با آنها رفتار شده و تمامی شرکای جرم از یک مجازات برخوردار می شوند. برای اینکه بتوانید اطلاعات کامل و دقیقی را در این زمینه کسب نمایید و از نوع مجازات و غیره مطلع گردید، می توانید از مشاوره های تخصصی استفاده کنید.