مجازات ضرب و جرح عمدی و غیرعمدی

آنچه در این مقاله می خوانید

ضرب و جرح چیست؟

مجازات ضرب و جرح بر اساس اصول خاصی از قانون مجازات اسلامی انجام می پذیرد. برای ایجاد امنیت در جامعه وجود برخی از قوانین و مجازات های مختلف، امری ضروری و انکار ناپذیر خواهد بود. در قانون مجازات اسلامی نیز شاهد تصویب برخی از مواد قانونی هستیم که با تکیه به آنها می توان شاهد ایجاد امنیت، رفاه و آرامش در جامعه بود. جرایم علیه شخص می توانند با آسیب هایی به جسم افراد همراه بوده و یا آسیب هایی به روح، روان، احساسات و آبرو فرد را به همراه داشته باشند.

ضرب و جرح چیست؟

قبل از ارائه ی توضیحات کامل در زمینه ی مجازات این جرم، بهتر است به توضیح مختصری در این زمینه اشاره کنیم. منظور از ضرب عملی است که انجام آن مستلزم ایجاد:

  • ورم بدن بدون خونریزی
  • کبودی

گروه وکلای کیفری نیک داد آماده مشاوره در خصوص پرونده های ضرب و جرح در شهریار و اندیشه می باشد.

می شود. منظور از جرح نیز عملی است که به موجب آن بافت های بدن از هم گسیخته می شوند، مانند:

  • پارگی در بدن
  • بریدگی شکستن استخوان
  • نقص عضو
  • قطع عضو

مجازات ضرب و جرح بر اساس نوع آسیب وارد شده تعیین خواهد شد. برای نمونه در برخی از موارد شاهد جرم جنایت بر عضو هستیم که آسیب هایی کمتر از قتل مانند قطع عضو و … را در بر دارند. در این خصوص قانون مجازات های اسلامی اقدام به تعیین مواد قانونی مختلفی نموده است.

جرم ضرب و جرح چیست؟

جرم ضرب و جرح چیست؟

برای پی بردن به مجازات ضرب و جرح، باید ابتدا نوع ضرب و جرح را مشخص کرد. به طور کلی این مجازات به دو دسته ی:

  • ضرب و جرح عمدی
  • ضرب و جرح غیر عمدی

تقسیم می شود. هر کدام از این موارد در قانون مجازات اسلامی در بر دارنده ی مجازات خاصی خواهند بود. در حالت کلی می توان گفت که هر نوع جنایتی که بر اعضای بدن مجنی علیه وارد گردد، می تواند قصاص جانی را به همراه داشته باشد. هر نوع آسیبی که کمتر از قتل بوده و موجب تعلق دیه اعضای بدن به فرد مجنی علیه گردد، به عنوان ضرب و جرح در قانون شناخته می شود. لازم است بدانید که به کار بردن اصطلاح ضرب و جرح در کنار یکدیگر به معنای مفهوم یکسان آنها نبوده است. ضرب و جرح علاوه بر معنای متفاوت، از مجازات متفاوتی نیز برخوردار هستند. لذا:

  • عمدی بودن
  • غیر عمدی بودن
  • ضرب بودن
  • جرح بودن

از عوامل تاثیرگذار بر روی تعیین مجازات ضرب و جرح شناخته خواهند شد.

مجازات ضرب و جرح عمدی

مجازات ضرب و جرح چیست؟

در ماده ۶۱۴ از قانون مجازات اسلامی به توضیحات کامل و دقیقی در زمینه مجازات ضرب و جرح عمدی اشاره شده است. بر اساس این ماده ی قانونی هر کس به طور عمد به فرد دیگری ضرب و یا جرحی وارد کند که سبب شکستن، از کار افتادن اعضا، مرض دائمی، نقصان و یا فقدان یکی از حواس، زوال عقلی و … گردد (در صورتی که امکان قصاص وجود نداشته باشد) به حبس محکوم خواهد شد. در برخی از موارد نیز بنا به درخواست مجنی علیه (فردی که دچار ضرب و جرح شده است) فرد مرتکب محکوم به پرداخت دیه خواهد شد. اگر فرد خاطی اقدام به ایجاد اخلال در امنیت جامعه و یا ایجاد بیم و غیره نیز نماید، محکوم به ۲ الی ۵ سال حبس خواهد بود. در این موارد نیز بر اساس تقاضای فرد آسیب دیده، مرتکب به پرداخت دیه محکوم می گردد.

مجازات ضرب و جرح ذکر شده در صورتی انجام می پذیرد که قصاص تعیین نگردد. در برخی از موارد شاهد استفاده از شرایط عمومی قصاص خواهیم بود. در صورتی می توان از مجازات قصاص استفاده کرد که مرتکب شرایط عمومی قصاص را در بر داشته باشد. مهم ترین شرط برای اجرا شدن مجازات قصاص برای جرم مورد نظر، عمد مرتکب جرم است. به این منظور که مرتکب جرم باید شرایط عمد اجرای جرم را در بر داشته باشد. در ماده ی ۲۹۰ از قانون مجازات اسلامی، به مهم ترین شرایط جنایات عمدی اشاره شده است.

بیشتر بخوانید: منظور از جرایم قابل گذشت چیست؟

مجازات ضرب و جرح غیر عمدی

در مبحث مجازات ضرب و جرح غیر عمد، می توان به هر نوع ضرب و جرحی اشاره کرد که به صورت عامدانه انجام نپذیرفته باشد. ضرب و جرح غیر عمد خود به دو دسته تقسیم می شود:

  • خطای محض
  • شبه عمد

بر اساس ماده ۲۹۱ از قانون مجازات اسلامی، برخی از جنایات در دسته جنایات شبه عمدی قرار می گیرند. از جمله این جنایات می توان به افرادی اشاره کرد که قصد عمل و رفتار جنایت وارانه بر مجنی علیه را نداشته و یا از جهل به موضوع برخوردار باشند. همچنین در ماده ۲۹۲ از قانون مجازات اسلامی می توان شاهد تعریف کاملی از خطای محض در ضرب و جرح غیر عمدی بود.

در ماده ی ۴۵۰ از قانون مجازات اسلامی برای مجازات ضرب و جرح غیر عمد به این نکته مهم اشاره شده است که: جنایت شبه عمد و یا خطای محض که قصاص در آن ممکن و جایز نیست، قابلیت پرداخت دیه را در بر دارد مگر اینکه مصالحه به روش دیگری انجام پذیرد.

نحوه شکایت و رسیدگی به جرم ضرب و جرح

نحوه شکایت و رسیدگی به جرم ضرب و جرح

صالح ترین مرجع رسیدگی به جرم ضرب و جرح دادگاه های کیفری هستند. این روزها در بسیاری از محاکم قضایی اعم از: دادگاه خانواده، دادسرا و … ‌می توان شاهد پرونده های ضرب و جرح بود. برای ثبت شکایت ضرب و جرح می توان از روند زیر استفاده کرد:

  • شاکی شکایت خود را از طریق ضابطین دادگستری مطرح نماید.
  • مرجع مذکور تحقیقات ابتدایی را به سرانجام رسانده و پرونده را به دادسرا ارجاع می دهد.
  • پس از تکمیل تحقیقات در دادسرا، پرونده برای صدور حکم و همچنین تعیین میزان مجازات به دادگاه کیفری ارسال می شود.

از نکات بسیار مهم و طلایی برای رسیدگی به جرم ضرب و جرح می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  1. ثبت شکایاتی که از جنبه ی کیفری برخوردار هستند، از طریق تنظیم شکوائیه انجام می پذیرد.
  2. مهم ترین گام پس از تنظیم شکوائیه، ثبت آن در دفاتر الکترونیک قضایی است.
  3. مراجعه به پزشکی قانونی و دریافت گواهی در اسرع وقت برای ثبت شکایت بسیار مهم است.

بیشتر مطالعه کنید: مجازات تهدید کردن افراد چیست؟

جنایت بر عضو چیست؟

یکی از نکات مهمی که در مجازات ضرب و جرح با آن مواجه خواهید بود، جنایت بر عضو است. هر جنایتی که آسیبی کمتر از قتل را به همراه داشته باشد، جنایت بر عضو شناخته می شود. بنا بر ماده ی ۳۸۷ از قانون مجازات اسلامی از جمله این آسیب ها عبارتند از:

  • قطع عضو
  • جرح
  • صدمه های وارده بر منافع (صدمه به اعضایی وارد شود که منافعی را برای فرد در بر دارند، مانند شنوایی و …)

شرایط قصاص در ضرب و جرح عمدی

در مجازات ضرب و جرح عمدی برای قصاص باید شرایط خاصی حاکم باشد. این شرایط عبارتند از:

  • مساوی بودن مورد قصاص با مقدار جنایت
  • یکی بودن محل عضو قصاص با مورد جنایت
  • عدم ایجاد تلف جانی اعضای دیگر با انجام قصاص
  • عدم قصاص عضو سالم در برابر عضو ناسالم
  • مساوی و برابر بودن قصاص زن و مرد
  • مساوی بودن اعضا در اصلی بودن آنها

لازم است بدانید که در صورتی حکم قصاص صادر می شود که مرتکب جرح از اجداد پدری و یا پدر، نباشد. همچنین مجنی علیه در دین با مرتکب مساوی بوده و عاقل نیز باشد.

ارکان تشکیل دهنده جرم ضرب و جرح عمدی

یکی از عوامل تاثیرگذار در تعیین مجازات ضرب و جرح عمدی، توجه به ارکان تشکیل دهنده جرم است. این ارکان عبارتند از:

  • عنصر قانونی جرم ضرب و جرح (ماده ۶۱۴ از قانون مجازات اسلامی)
  • عنصر مادی یا رکن مادی
  • عنصر معنوی

نحوه اثبات ضرب و جرح عمدی

ضرب و جرح عمدی چگونه اثبات می شود؟

یکی از مهم ترین المان ها در تعیین مجازات ضرب و جرح عمدی، اثبات ضرب و جرح است. بر اساس قانون مجازات اسلامی، ضرب و جرح بر اساس برخی از ادله های مهم قابل اثبات خواهد بود. این ادله عبارتند از:

  1. ۲ بار اقرار ضارب: یکی از دلایل مهم برای اثبات ضرب و جرح عمدی، اقرار شخص مرتکب شونده به ضرب و جرح عمدی است. در این صورت می توان حکم مجازات ضرب و جرح را صادر نمود.
  2. شهادت دو مرد عادل: از مهم ترین نحوه ی اثبات جرم ضرب و جرح، می توان به شهادت دو مرد عادل اشاره کرد. در صورتی که دو مرد عادل به ارتکاب جرم توسط متهم شهادت دهند و همچنین در دادگاه این امر را اظهار کنند می توان شاهد تعیین حکم مجازات بود. حکم مجازات با شهادت ۲ زن به همراه یک مرد نیز تعیین خواهد شد.
  3. علم قاضی: در برخی از مواقع مدارک و شواهد موجود در پرونده، قاضی را به قطعیت ارتکاب جرم توسط متهم می رسانند. این امر سبب می شود که قاضی برای حکم مجازات اقدام نماید. البته قطعیت حکم مجازات بر اساس شواهدی مانند فیلم، نظر کارشناس پزشکی قانونی، عکس، شهادت گواهان و غیره تعیین خواهد شد.
  4. قسامه یا سوگند: در صورتی که خویشاوندان و اقوام شاکی برای اثبات جرم ضرب و جرح اقدام به اجرای سوگند نمایند نیز قاضی حکم مجازات ضرب و جرح را بر اساس شهادت و یا اقرار افراد تعیین می کند. نکته مهم در این زمینه، وجود لوث در پرونده است. منظور از لوث عدم وجود مدارک مشخص و ایجاد ظن و گمان برای قاضی در پرونده می باشد که قاضی را برای دریافت سوگند و قسامه ترغیب می کند.

مدارک لازم برای اثبات ضرب و جرح

شاکی برای دستیابی به حکم مجازات ضرب و جرح باید از دلایل و مدارک محکمه پسندی استفاده کند. آماده سازی مدارک باید بر اساس پروسه خاصی انجام پذیرد. لذا بسیاری از افراد از دانش کارشناسان متخصص و کاربلد در این زمینه استفاده می کنند تا بتوانند در دادگاه و دادسرا به حکم مورد نظر خود دست یابند. مدارک مورد نظر باید ضمیمه شکواییه شده و به مراجع ذی صلاح ارائه گردند. توجه داشته باشید که شاکی در زمینه ارائه مدارک اثبات جرم با هیچ محدودیتی مواجه نیست. از مدارک مهم در این زمینه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • گام اول مراجعه به کلانتری و دریافت معرفی نامه برای پزشکی قانونی است. سپس باید به پزشکی قانونی مراجعه کرده و گواهی پزشک (که در زمینه ارتکاب جرم ضرب و جرح است) را ضمیمه شکایت نامه نمود.
  • از دیگر مدارک مهم در زمینه مجازات ضرب و جرح استشهادیه شهود است. منظور از شهود، افرادی هستند که در صحنه جرم حاضر بوده و امضای آنها در استشهادیه درج شده است. گاهی حضور شهود در دادگاه به منظور شهادت، ضروری خواهد بود.
  • ضمیمه کردن برخی از گزارشات و صورت جلسه های تنظیم شده از طریق کلانتری و یا ضابطان قضایی برای دریافت حکم مجازات ضرب و جرح بسی موثر می باشد.
  • یکی دیگر از مدارک مهم برای اثبات ضرب و جرح می توان به فیلم های گرفته شده با گوشی تلفن همراه، فیلم دوربین مداربسته، عکس و یا هر سند و مدرک دیگری اشاره کرد. این مدارک نیز می توانند ضمیمه شکایت شده و به مراجع ذی صلاح ارائه گردند.

بیشتر بخوانید: قصاص چیست؟

آیا جرم ضرب و جرح قابل گذشت است؟

از آنجایی که مجازات ضرب و جرح با شکایت شاکی خصوصی انجام می پذیرد، در برخی از مواقع قابل گذشت خواهد بود. برای نمونه در مواردی که مجازات در نظر گرفته شده قصاص باشد، قابل گذشت خواهد بود. توجه داشته باشید که شاکی برای اجرای مجازات در هر مرحله ای می تواند گذشت نماید.

در برخی از موارد گذشت شاکی از متهم و عدم اجرای مجازات موجب بهم ریختگی نظم عمومی و همچنین بروز برخی از ناامنی ها در جامعه خواهد شد. در این شرایط اجرای مجازات در خصوص متهم ضروری خواهد بود.

دیه ضرب و جرح در ماه محرم

یکی از انواع مجازات ضرب و جرح تعیین دیه است. اگر در ماه های حرام رمضان، محرم، ذی حجه، ذی قعده، ضرب و جرح صورت پذیرد، مجازات جرم تغلیظ نخواهد شد (یعنی دیه اضافه نخواهد شد). این قانون فقط به قتل اختصاص دارد.

مقالات مرتبط

قبلی
بعدی

2 پاسخ

  1. سلام وقت بخیر
    مورد ضرب و شتم قرار گرفتم، میخواستم شکایت نکنم تا طرف هزینه هام رو بده. گفته که میده بهم.
    آیا منتظر بمونم یا برم شکایت کنم؟

    1. سلام وقت بخیر
      به نظر بنده اگر فیلم موجود است از دوربین ها جمع آوری کنید که چهره ضاربین واضح و مشخص باشد، در صورت عدم پرداخت میتوانید شکایت کنید.
      فیلم دوربین معمولا تا ۱۰ روز در سیستم باقی می ماند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دو × 5 =