مراحل انحصار وراثت

آنچه در این مقاله می خوانید

مراحل انحصار وراثت چیست؟

مدارک و مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت بر اساس قوانین و مقررات خاصی تعیین می شوند. یکی از مهم ترین مواردی که پس از فوت شخص مورد بررسی قرار می گیرد، اموال به جا مانده از وی است. تقسیم اموال یکی از مهم ترین پروسه های قانونی به شمار می رود که با تکیه به قوانین خاصی انجام می پذیرد. اگر تقسیم اموال از طریق راه های قانونی انجام نپذیرد، اموال به ارث رسیده غیرقانونی بوده و فرد اجازه ی نقل و انتقال آن را نخواهد داشت.

یکی از راهکارهای بسیار مهم در این زمینه، آماده سازی مدارک و اخذ گواهی مربوطه است که باید بر اساس دانش و تخصص کارشناسان انجام پذیرد. کارشناسان متخصص و حرفه ای با اجحاف کامل به موضوع مورد بحث، به تمامی مدارک و مراحل واقف بوده و نتایج ایده آلی را برای وراث رقم خواهند زد.

شما می توانید برای دریافت راهنمایی در خصوص مسائل مربوط به انحصار وراثت با وکلای خانواده گروه نیک داد در ارتباط باشید.

مدارک لازم انحصار وراثت در سال ۱۴۰۲

از مدارک و مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • شناسنامه و گواهی فوت فرد متوفی: ارائه مدارکی دال بر فوت متوفی لازم و ضروری است. وجود گواهی فوت و کپی برابر اصل آن در کنار ارائه درخواست مربوطه، ضروری می‌باشد.
  • ارائه استشهادیه محضری: این استشهادیه فرمی است که نام تمامی وراث در آن ذکر شده است. به امضا رسیدن این استشهادیه توسط سه شاهد در یکی از دفاتر اسناد رسمی یکی از نکات مهم اعتبار آن می باشد.
  • تحویل لیستی از اموال منقول و غیرمنقول متوفی به اداره دارایی و دریافت رسید توسط وراث و ارائه ی آن به انضمام درخواست گواهی انحصار وراثت به دادگاه مورد نظر
  • ارائه کپی برابر اصل شناسنامه وراث به دادگاه
  • وصیت نامه متوفی
  • تنظیم و ارائه دادخواست مورد نظر به دادگاه

مراحل انحصار وراثت

از مواردی که باید در ارائه مدارک و مراحل اخذ گواهی مد نظر قرار داد اموال به جا مانده از متوفی است. در صورتی که اموال به جا مانده از متوفی کمتر از ۵۰ میلیون تومان باشد در دسته ی اموال محدود قرار می گیرد. اگر اموال به جا مانده بیش از مبلغ ذکر شده باشد در دسته ی اموال نامحدود قرار خواهد گرفت. با شناخت محدود و یا نامحدود بودن اموال متوفی، می توانید پروسه مراحل انحصار وراثت را با سهولت بیشتری سپری کنید. این مراحل عبارتند از:

  • تکمیل مدارک و اخذ گواهی فوت
  • ثبت دادخواست مبنی بر انحصار وراثت در دفتر خدمات قضایی
  • رجوع به شورای حل اختلاف محل سکونت متوفی
  • تهیه کردن لیستی از اموال و دارایی متوفی و همچنین مشخص شدن ورثه
  • تایید وراث
  • مشخص شدن مالیات بر ارث
  • صادر کردن گواهی انحصار وراثت توسط مراجع ذی صلاح

بیشتر مطالعه کنید: در صورت فوت مرد چه کسانی ارث می برند؟

انواع گواهی انحصار وراثت

همانطور که در مدارک و مراحل اخذ گواهی اشاره شد، دو نوع گواهی انحصار وراثت وجود دارد که عبارتند از:

  • گواهی محدود: در صورتی که میزان اموال به جا مانده از متوفی برابر با ۵۰ میلیون تومان و یا کمتر از آن باشد، در دسته ی گواهی انحصار وراثت محدود دسته بندی خواهد شد.
  • گواهی نامحدود: اگر در فرآیند آماده سازی مدارک و مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت ثابت گردد که اموال متوفی بیش از مبلغ ۵۰ میلیون تومان ارزش دارد، در دسته ی گواهی انحصار وراثت نامحدود قرار خواهد گرفت.

افراد واجد شرایط برای ارائه درخواست گواهی

یکی از موارد مهمی که در کنار ارائه مدارک و مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت باید مد نظر قرارداد، اشخاصی هستند که توانایی دریافت گواهی های مربوطه را دارند. بر اساس قانون فقط افراد خاصی می توانند اقدام به دریافت گواهی انحصار وراثت نمایند. از جمله افرادی که می توانند تقاضای صدور گواهی از دادگاه نمایند عبارتند از:

  • وراث متوفی
  • اشخاص ذینفع
  • اشخاصی که در اموال متوفی از منفعتی برخوردار باشند.

محل صدور گواهی

چه مرجعی گواهی انحصار وراثت را صادر می کند؟

دریافت گواهی انحصار وراثت بر اساس مدارک و مراحل قانونی انجام می پذیرد. برای دریافت این گواهی باید تمامی مدارک را تکمیل نموده و جهت دریافت استشهادیه محضری به دفاتر اسناد رسمی (به همراه شاهدین) مراجعه نمود. پس از تکمیل فرم استشهادیه باید به دفاتر الکترونیک خدمات قضایی مراجعه کرده و دادخواست صدور گواهی را ارائه کرد. یکی از نکات بسیار مهم در ارائه این دادخواست، توجه به آخرین محل اقامت متوفی می باشد. شورای حل اختلاف آخرین شهر محل اقامت متوفی مرجع صالح برای صدور این گواهی شناخته شده است.

قانون جدید دادگاه برای انحصار وراثت

یکی از موارد بسیار مهمی که در درخواست انحصار وراثت باید به آن توجه نمود، در نظر گرفتن قوانین تعبیه شده در این زمینه می باشد. قبل از هر چیز توجه به محدود و یا نامحدود بودن انحصار وراثت بسیار حائز اهمیت خواهد بود. از جمله موارد مشخص شده در قانون مدنی، ضوابط و شرایط این امر است. این قوانین و شرایط متاثر از شرع مقدس اسلام هستند. به این معنا که در تدوین آنها از مفاهیم قرآن کریم استفاده شده است.

بنابراین طبقات ارث، درجات ارث و همچنین سهم الارث وراث که توسط قرآن پیش بینی شده است، به عنوان قانون انحصار وراثت مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به نکات ذکر شده و بررسی های انجام شده، نمی توان به هیچ قانون جدیدی که در این زمینه به تصویب رسیده باشد، اشاره کرد. تمامی قوانینی که تاکنون برای انحصار وراثت به کار گرفته می‌شدند از قانون مدنی بوده و هم اکنون نیز از آنها استفاده می شود.

روند انحصار وراثت در صورت عدم همکاری وراث

در برخی از فرآیندهای مربوط به ارائه مدارک و مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت شاهد عدم همکاری وراث به دلایل مختلف خواهیم بود. در صورتی که شخص ساکن در کشور خارجی تمایل به همکاری با وراث دیگر برای درخواست انحصار وراثت را نداشته باشد، وراث می توانند با استعلام از شورای حل اختلاف این فرآیند را طی کنند. همچنین اگر یکی از وراث برای دریافت این گواهی (به دلایل مختلف) همکاری ننماید، وراث دیگر با گواهی فوت و کارت ملی، می توانند برای دریافت برگه انحصار وراثت اقدامات لازم را به کار ببندند.

هزینه انحصار وراثت

هزینه انحصار وراثت برای طی کردن پروسه آماده سازی مدارک و مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت بر اساس اصول خاصی انجام می پذیرد. توجه به نکات خاص و مهم در این زمینه می تواند در کاهش هزینه ها نقشه بسزایی داشته باشد. این نکات مهم عبارتند از:

  1. مهم ترین فاکتور در این زمینه، پرداخت هزینه های دولتی است. پرداخت این هزینه ها وابسته به تعداد وراث، پیوست های ارائه شده و مدارک و غیره می باشد.
  2. از دیگر عوامل موثر بر روی افزایش و یا کاهش هزینه ها، استفاده از خدمات وکلای کاردان و برجسته است. برای استفاده از خدمات وکلا می توان به مبلغ های به تصویب رسیده و قانونی اشاره کرد.
  3. از دیگر هزینه های پرداختی در زمینه ثبت درخواست، هزینه تهیه استشهادیه می باشد.
  4. یکی از نکات بسیار مهم در این زمینه توجه به هزینه انتشار آگهی است. این هزینه بر عهده شورای حل اختلاف می باشد. بنابراین متقاضی چیزی از این هزینه ها را پرداخت نمی کند.
  5. دسته بندی اموال (محدود یا نامحدود) در پرداخت هزینه برای دریافت گواهی انحصار وراثت تاثیری نخواهد داشت.

آیا حضور همه وراث برای ارائه درخواست لازم است؟

خیر، بر اساس قوانین وضع شده در زمینه ی ثبت درخواست انحصار وراثت، حضور کلیه وراث برای ثبت این درخواست لازم و ضروری نیست. هر یک از وراث می توانند به تنهایی اقدام به ثبت این درخواست نموده و مراحل آن را سپری کنند.

مدت زمان گرفتن و مدت اعتبار گواهی

عوامل بسیار زیادی بر روی مدت زمان گرفتن و مدت اعتبار گواهی انحصار وراثت موثر هستند. از جمله این عوامل عبارتند از:

  • نوع گواهی (محدود و یا نامحدود)
  • تعداد وراث
  • حضور ورثه در داخل و یا خارج از کشور
  • وجود طلبکار (وجود اشخاص ذی نفع)
  • شرایط زندگی متوفی (زندگی در داخل کشور و یا خارج از کشور)

طی کردن فرآیند آماده سازی مدارک و مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت محدود بسیار سریع تر از نامحدود می باشد.

برگه استشهادیه محضری حصر ورثه چیست؟

یکی از مهم ترین مدارک و مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت، در دست داشتن برگه استشهادیه است. برای دریافت این برگه ۳ شاهد باید در دفاتر اسناد رسمی حضور پیدا کرده و فرم مخصوص استشهادیه را تکمیل نمایند. بر اساس این برگه، شاهدین گواهی می دهند که وراث متوفی چه کسانی هستند. وظیفه ی دفتر اسناد رسمی نیز تصدیق و گواهی صحت امضای شاهدین است.

برگه استشهادیه از جمله مدارک مهم به شمار می رود که از سوی مراجع قضایی صادر می شود. از جمله مواردی که در این برگه ها ذکر شده اند عبارتند از:

  • مشخصات شاهدین
  • تعداد وراث
  • نسبت شاهدین با متوفی
  • سهم آنها از ارث

بیشتر بدانید: در چه شرایطی به فرزند نامشروع ارث می رسد؟

سهم دولت از انحصار وراثت چقدر است؟

در سهم دولت می توان به دو فرضیه مهم اشاره کرد. این دو فرضیه عبارتند از:

در صورتی که فرد متوفی از هیچ وارثی برخوردار نباشد میزان سهم دولت تمامی ترکه و اموال متوفی خواهد بود. در صورتی که متوفی یک زوجه داشته باشد، پس از دریافت سهم الارث قانونی زن (که برابر با یک چهارم مال متوفی است) مابقی اموال به دولت تعلق می گیرد. این اموال پس از گذشت ۱۰ سال از زمان تحریر ترکه، قابل بهره برداری خواهند بود.

میزان سهم دولت از انحصار وراثت در فرض مالیات بر ارث بر اساس قرار گرفتن ورثه در طبقات و درجات مختلف و اموال متوفی تعیین خواهد شد. هر چقدر ورثه در طبقات نزدیک تر واقع شده باشند، سهم دولت از ارث نیز کاهش می یابد.

از موارد قابل توجه در سهم دولت، تعیین مالیات بر اموال مختلف متوفی است. اموال و دارایی های متوفی در دسته های مختلفی اعم از:

  • سپرده های بانکی مجاز
  • سپرده های غیر بانکی
  • حقوق واگذاری
  • سرقفلی
  • املاک متوفی
  • وسایل نقلیه

و … طبقه بندی می ‎شوند که هر کدام از آنها به طور جداگانه مشمول مالیات خواهند شد. بنابراین در هر کدام از طبقه بندی های مختلف و اموال مختلف متوفی می توان شاهد سهم دولت از انحصار وراثت بود.

آیا امکان اعتراض به گواهی انحصار وراثت وجود دارد؟

دادستان عمومی، وراث و ذینفعان از جمله افرادی هستند که می توانند به گواهی انحصار وراثت اعتراض نمایند. دادستان عمومی محل اقامت متوفی با اطلاع و شناخت فرد فوت شده و دانش وجود ورثه یا عدم وجود ورثه، می تواند اقدام به ثبت اعتراض برای این گواهی نماید. با ثبت این اعتراض روند رسیدگی متوقف خواهد شد. از اشخاص ذینفع و وراثی که می توانند اقدام به ثبت اعتراض نمایند عبارتند از:

  • افرادی که در گواهی به عنوان ورثه شناخته نشده اند.
  • افرادی که نسبت به میزان سهم الارث خود اعتراض داشته باشند در صورتی که نام آنها در گواهی ذکر شده باشد.
  • افرادی که ادعایی نسبت به اموال متوفی داشته باشند اما در گواهی به عنوان وراث متوفی به حساب نیامده اند.
  • وصیت‌نامه از جمله مواردی است که می تواند در وضعیت تقسیم اموال نقش بسزایی داشته باشد. ارائه وصیت نامه به مدت سه ماه به دادگاه ضروری خواهد بود. پس از گذشت زمان تعیین شده وصیت نامه از درجه اعتبار ساقط خواهد شد.

نمونه گواهی انحصار وراثت

نمونه گواهی انحصار وراثت

برای گرفتن حصر ورثه باید به اداره دارایی مراجعه کرد؟

برای دریافت حصر ورثه نیازی به مراجعه به اداره دارایی نیست. اگر متوفی قبل از سال ۹۵ فوت شده باشد، یکی از مدارک و مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت برای آن، دریافت گواهی تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث است که باید از اداره مالیات دریافت گردد. در نظر داشته باشید که پس در صدور گواهی انحصار وراثت نامحدود، در هر زمان که تمایل به تقسیم و یا انتقال مال متوفی داشته باشید باید اقدام به پرداخت مالیات بر ارث نمایید. این مالیات از قوانین جریمه و پرداخت در زمان مشخص تبعیت نمی کند.

اگر کسی از متوفی طلب داشته ولی اسامی وراث را نداند، این امکان وجود دارد که برای اخذ گواهی اقدام نماید؟

بله، هر کدام از ذی نفعان بر اساس قانون می توانند برای اخذ گواهی انحصار وراثت اقدام نمایند. این شرایط حتی در صورت عدم دریافت گواهی توسط وراث نیز قابل اجرا خواهد بود. یکی از مهمترین مدارکی که ذی نفعان باید در این زمینه ارائه نمایند ذکر دلیل به شورای حل اختلاف برای دریافت این گواهی می باشد.

آیا دیر پرداخت کردن مالیات یا گرفتن گواهی مشمول جریمه است؟

در مورد دیر پرداخت کردن مالیات برای دریافت گواهی انحصار وراثت جای هیچ نگرانی نیست. بر اساس قوانین جدید که به تصویب رسیده اند، در قانون مالیات های مستقیم بابت تاخیر در پرداخت مالیات و ارائه ی اظهارنامه مالیاتی، جریمه ای در نظر گرفته نشده است.

تفاوت حصر وراثت با انحصار وراثت چیست؟

حتما شما نیز در زمینه ی آماده سازی مدارک و مراحل اخذ گواهی به کلمه حصر وراثت برخورده اید. حصر و وراثت از لحاظ معنی یک مفهوم خاص را انتقال می‎ دهند. از تفاوت آنها می توان به این امر مهم اشاره کرد که انحصار وراثت مشخص کننده ی سهم الارث هر ورثه از ترکه متوفی است. در حالی که حصر وراثت بر اساس قانون امور حسبی و مرجع صالح مشخص کننده ی تعداد وراث می باشد.

مقالات مرتبط

قبلی
بعدی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

14 + 6 =