نکات مهم در فسخ نکاح قبل از نزدیکی

فسخ نکاح قبل از نزدیکی نیز یکی از موضوعات بحث برانگیز است که این روزها بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در قانون جمهوری اسلامی ایران برای جاری شدن طلاق بین طرفین پس از عقد رسمی و قبل از انجام نزدیکی، قوانین و مقرراتی تعیین شده است.

با در نظر گرفتن سوء استفاده های افراد مختلف از مقوله ی دریافت مهریه پس از عقد و قبل از نزدیکی، کسب مشاوره و راهنمایی از وکلای کاردان امری مهم و ضروری تلقی می گردد.

بنابراین بهتر است قبل از انجام عقد و به ثبت رساندن آن در دفاتر رسمی، اطلاعات جامعی را در این زمینه کسب نمایید. با ما همراه باشید تا به تمامی راز و رمزهای قانونی در این زمینه، دست یابید.

برای مشاوره و راهنمایی می توانید با وکیل خانواده گروه نیک داد تماس حاصل فرمائید.

فسخ نکاح چیست؟

یکی از مهمترین مواردی که قبل از ثبت قانونی نکاح باید از آن مطلع باشید، قوانین در نظر گرفته شده برای فسخ نکاح قبل از نزدیکی است. اگر بخواهیم به درک کامل و جامعی از موضوع فسخ نکاح برسیم، بهتر است به برخی از مواد قانونی به تصویب رسیده در قانون مدنی اشاره کنیم.

ماده‌ی ۱۱۲۰ از قانون مدنی بر اساس این ماده یکی از روش های انحلال عقد و یا جاری شدن طلاق، فسخ نکاح می باشد.

می توان گفت که فسخ نکاح یکی از روش های قانونی پایان دادن به عقد انجام شده می باشد که توسط یکی از طرفین قابل اجرا خواهد بود. برای انجام این فسخ و انحلال باید برخی از دلایل قانونی و مهم را به مراجع ذیصلاح ارائه دهند.

بنابراین زمانی طرفین می توانند اقدام به ابطال نکاح نمایند که عیوب طرف مقابل ذکر شده و به اثبات برسد. لازم به ذکر است که بر خلاف تصور برخی از افراد، قوانین مربوط به طلاق با قوانین مربوط به فسخ نکاح، متفاوت هستند.

عنن چیست؟

یکی از مهم ترین مواردی که در موضوع ابطال نکاح قبل از نزدیکی باید بدانید، ارائه دادن برخی از ادله های مهم (حاکی از عیوب مرد و یا زن) می باشد. در قانون از عیوب مرد که سبب فسخ نکاح می شوند، با عنوان عنن یاد می گردد.

بر اساس عنوان عنن، مرد توانایی مواقعه با هیچ زنی را نداشته و زن (در صورتی که عمل زناشویی حتی برای یک بار هم بین آنها انجام نپذیرفته باشد) می تواند از حق فسخ برخوردار گردد.

در این موارد، قانون حق و حقوقی را برای زن در نظر گرفته است. برای درک بهتر مفهوم عنن می توان به ماده ی ۱۱۲۵ از قانون مدنی مراجعه کرد. عنن همان ناتوانی جنسی در مردان برای ایفای وظایف زناشویی است.

نکته قانونی: زمانی زن می تواند از دلیل عنن برای ابطال نکاح قبل از نزدیکی استفاده کند که رابطه ی زناشویی حتی برای یکبار هم بین آنها رخ نداده باشد.

در مواردی که فسخ نکاح قبل از نزدیکی و با ثبت دلیل عنن انجام پذیرفته باشد، زن می تواند نصف مهریه تعیین شده را دریافت کند. حال در صورتی که دلیلی به غیر از عنن سبب ابطال نکاح گردد، قوانین در نظر گرفته شده در این مقوله متفاوت خواهد بود.

بیشتر بخوانید: طلاق گرفتن چه مراحلی دارد

تفاوت های موجود بین فسخ نکاح و طلاق

قوانینی که برای فسخ نکاح قبل از نزدیکی در نظر گرفته شده اند با قوانین به تصویب رسیده برای طلاق، متفاوت هستند. از تفاوت‌ بین طلاق و فسخ نکاح، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ۱) در تشریفات:

برای اجرای صیغه ی طلاق، تشریفات خاصی (مانند حضور شاهد و …) انجام می پذیرد. در حالی که برای فسخ تنها ارائه ی دلایل محکمه پسند و به اثبات رساندن آنها، کافی است.

• ۲) در شرایط:

فسخ نکاح در زمان‌هایی مانند نفاس زن، عادت زنانگی و … نیز امکان پذیر است. در حالی که اجرای طلاق برای زن باید بر اساس شرایط خاصی انجام بپذیرد (ماده ی ۱۱۳۲ و ۱۱۴۰ از قانون مدنی)

• ۳) در اعمال فسخ و طلاق:

برای اجرای طلاق نیازمند دریافت اذن و یا حکم مربوطه از دادگاه ذیصلاح خواهید بود. در حالی که اجرای فسخ نکاح بدون نیاز به موارد ذکر شده انجام می پذیرد. (به محض اعلام اراده زن برای فسخ در حضور شهود یا ارسال اظهارنامه به مرد)

• ۴) در لزوم داوری:

رسیدگی در دادگاه برای فسخ نکاح محدود به احراز وجود حق می باشد. بر اساس این مورد، حکم طلاق منوط به ارجاع زوجین به داوری بوده در صورتی که حق فسخ وابسته به ارجاع به داوری نخواهد بود.

• ۵) در اختیاری یا الزامی بودن:

در امر طلاق، مرد از حق و اختیار طلاق برخوردار است. بنابراین طلاق بر اساس نظر وی (مگر در برخی از موارد خاص مثل طلاق توافقی یا طلاق از سوی زن) انجام می پذیرد. در حالی که در فسخ نکاح، زن نیز می تواند موجب ابطال نکاح گردد و مرد اختیاری برای جلوگیری از آن ندارد. (الزام قانونی داشته و مرد اختیاری ندارد در قبول فسخ یا عدم قبول آن)

• ۶) در ایجاد حرمت ابدی بین زن و مرد:

در صورتی که طلاق سه بار در بین زوجین جاری شود، آنان دیگر قادر به ازدواج با یکدیگر نخواهند بود، مگر موارد خاصی مانند محلل ایجاد گردد. در مقابل عمل فسخ نکاح می تواند چندین بار بین طرفین جاری شده و حرمت را در بر نداشته باشد. (زن و مرد حرام بر هم نخواهند بود.)

• ۷) در پرداخت مهریه:

اگر طلاق قبل از نزدیکی انجام پذیرد، زوج موظف به پرداخت نصف مهریه زن خواهد بود اما فسخ نکاح قبل از نزدیکی پرداخت مهریه ای را در بر ندارد. مگر آنکه فسخ نکاح به علت عنن انجام گردد؛ در این حالت نصف مهریه به زن تعلق می گیرد.

بیشتر بخوانید: در چه شرایطی به فرزند نامشروع ارث می رسد

حق فسخ به دلیل فریب در ازدواج

برخی از عیوب به عنوان مهمترین دلایل برای فسخ نکاح قبل از نزدیکی به شمار می روند (بر اساس ماده‌ی ۱۱۲۲ و ۱۱۲۳ از قانون مدنی)

فریب در ازدواج یکی از این عیوب به شمار می‌رود که فرد با اثبات آن می تواند اقدام به فسخ نکاح نماید. از این عیب به عنان تدلیس نیز یاد می شود.

بر اساس ماده‌ی ۱۱۲۸ از قانون مدنی زمانی که یکی از طرفین به صفت خاصی در خود اشاره کرده باشد و پس از عقد عدم صحت آن مشخص گردد، طرف مقابل از حق فسخ نکاح برخوردار خواهد شد. (حتی اگر در عقد نکاح به آن صفت تصریح نشده باشد.)

در صورتی که علت ذکر شده برای فسخ نکاح، تدلیس ذکر گردد، فرد فریب خورده می تواند از فریب دهنده مطالبه ی خسارت نماید. به موجب قانون مجازات اسلامی فرد فریب دهنده در نکاح، با مجازات حبس تعزیری درجه شش مواجه خواهد بود. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید از مشاوره های تخصصی وکلای کاردان استفاده کنید.

قواعد فسخ نکاح قبل از نزدیکی

برای فسخ نکاح قبل از نزدیکی، باید حتما قواعد آن را شناخته و اقدامات لازم در این زمینه را انجام دهید. این قواعد عبارتند از:

• طلاق و فسخ نکاح هر دو انحلال نکاح را در بر داشته و از نظر مسائلی مانند نگه داشتن عده و … تفاوتی با یکدیگر ندارند.
• بر اساس ماده‌ی ۱۱۳۱ از قانون مدنی، خیار فسخ فوری قلمداد می شود. بنابراین در صورتی که فرد از فوریت فسخ و علت آن آگاهی داشته باشد، باید سریعا و فوری از آن استفاده کند. در غیر این صورت این حق از وی ساقط خواهد شد. تشخیص این زمان بر اساس عرف و عادت خواهد بود. ولی طلاق در صورت وجود شرایط، فوریتی برای اعمال طلاق ندارد.
• طرفین می‌توانند از حق فسخ خود صرف نظر نمایند.
• بر اساس ماده ۴۴۸ از قانون مدنی، حق فسخ ازدواج قابل انتقال به وراث نخواهد بود. بر اساس این ماده‌ی قانونی، نکاح پس از فوت منحل می شود. بنابراین به ارث رسیدن حق فسخ هیچ ضرورتی را در بر ندارد.
• برای انجام آن نیازی به رضایت طرفین نیست. کسی که حق فسخ نکاح را در بر دارد می تواند به صورت یک طرفه فسخ را انجام دهد.
• کسی که حق ابطال نکاح را در بر دارد باید از شرایطی مانند رشید بودن، عاقل بودن و بالغ بودن برخوردار باشد.
• زمانی فرد که با یک مجنون ازدواج کرده می تواند از حق فسخ استفاده کند که این ازدواج با عدم آگاهی وی از جنون طرف مقابل صورت گرفته باشد. در غیر این صورت فرد باید به زندگی خود ادامه دهد.
• بر اساس ماده ی ۱۱۲۵ از قانون مدنی، زمانی که مرد پس از ازدواج دچار جنون شد، حق فسخ نکاح با زن خواهد بود. در مقابل اگر زن بعد از ازدواج دچار جنون گردد، مرد از این حق برخوردار نخواهد بود.

ثبت رسمی فسخ نکاح

فسخ نکاح قبل از نزدیکی به صورت یک طرفه قابل اجرا خواهد بود. به طور کلی می توان گفت که برای فسخ نیازی به رعایت تشریفات و مراحل خاص، نیست.

بنابراین بدون انجام فرآیندهای خاص و یا ذکر برخی از الفاظ، طرفین می توانند نکاح را فسخ نمایند. یکی از مهم ترین شباهت های طلاق و ابطال نکاح لزوم ثبت رسمی آنها در دفترخانه‌های ازدواج و طلاق است.

بنابراین برای فسخ نکاح نیز باید حتما به دادگاه صالح و ذیربط مراجعه نموده و حکم مربوطه را دریافت نمایید. پس از دریافت حکم از دادگاه صالح، باید اقدام به ثبت ابطال نکاح در دفاتر ازدواج و طلاق کنید.

نگاهی انتقادی به عیوب زوجین و حق فسخ نکاح در قانون مدنی

یکی از حقوق در نظر گرفته شده برای زوجین، حق فسخ نکاح قبل از نزدیکی می باشد. بر اساس این حق هر کدام از زوجین می توانند با اثبات وجود عیب در طرف مقابل، عقد نکاح را منحل نمایند.

با توجه به حق در نظر گرفته شده و مواد قانونی به تصویب رسیده در این زمینه، شاهد ارائه پاسخ های متفاوت به سوالات زوجین خواهیم بود. همانطور که شاهد هستید، با پیشرفت علم و دانش در عصر حاضر درمان بسیاری از بیماری ها (که علت ابطال نکاح به شمار می روند) امکان پذیر است.

در قانون مدنی مواد قانونی بسیار زیادی برای حق فسخ نکاح به تصویب رسیده اند. در برخی از مواد قانونی مانند مواد ۱۱۲۲ و ۱۱۲۳ از قانون مدنی، شاهد ارائه برخی از عیوب جهت ابطال نکاح هستیم. این عیوب عبارتند از:

• جنون: از جمله عیب های مشترک بین مرد و زن
• عنن: از جمله عیب های اختصاصی برای مردان
• خصاء: اخته بودن مرد
• جب: مقطوع بودن آلت تناسلی
• قرن
• جذام
• برص
• افضاء
• زمین گیری
• نابینایی از هر دو چشم

با توجه به مسری بودن برخی از بیماری‌ها، قابل درمان بودن و یا نبودن بیماری ها و … مراجع قضایی تصمیماتی مبنی بر ارائه ی حق فسخ را اتخاذ می نمایند. بنابراین وظیفه ی قانونگذار در این زمینه:

1. ذکر صریح بیماری‌های خطرناک و واگیردار مانند ایدز و … به عنوان عیب
2. اسقاط حق فسخ پس از درمان عیب
3. ایجاد تعادل بین زن و مرد در تعیین عیوب

مهریه در فسخ نکاح

مهریه فسخ نکاح قبل از نزدیکی

بر اساس قانون، مهریه در زمان فسخ نکاح قبل از نزدیکی به زن تعلق نمی گیرد. قانون برای این موضوع نیز استثنائاتی را در نظر گرفته است. به طوری که اگر مرد از عیب عنن برخوردار باشد، زن مستحق دریافت نصف مهریه خواهد بود. برای کسب اطلاعات بیشتر بهتر است از دانش وکیل مهریه گروه وکلای نیک داد استفاده کنید.

مهریه فسخ نکاح بعد از نزدیکی

در صورتی که فسخ نکاح بعد از نزدیکی انجام پذیرد، زن مستحق دریافت کل مهریه خواهد بود. برخی از حقوقدانان بر این موضوع اتفاق نظر دارند که اگر زنی به دلیل تدلیس (فریب طرف مقابل در ازدواج) با ابطال نکاح مواجه گردد، (در صورت نزدیکی و یا عدم نزدیکی) مهریه ای به وی تعلق نمی گیرد.

بیشتر بخوانید: شرایط بخشش مهریه